ლიპრიმარი / LIPRIMAR
- საერთაშორისო დასახელება (აქტიური ნივთიერება): atorvastatin
- კლინიკურ-ფარმაკოლოგიური ჯგუფი: ნივთიერებათა ცვლის დარღვევები → ლიპიდური ცვლის მაკორეგირებელი საშუალებები → ქოლესტერინის სინთეზის ინჰიბიტორები
- მწარმოებელი კომპანია: ფაიზერი
- მწარმოებელი ქვეყანა: აშშ
- გამოშვების ფორმა: 10მგ ტაბლეტი #30;100, 20მგ ტაბლეტი #30, 40მგ ტაბლეტი #30
- გაცემის რეჟიმი: II ჯგუფი (გაიცემა ფორმა N3 რეცეპტით)
შემადგენლობა
1 ტაბლეტი შეიცავს: აქტიურ ნივთიერებას - კალციუმის ატორვასტატინს დოზით 10მგ, 20მგ, 40მგ; დამხმარე ნივთიერება: კალციუმის კარბონატი, მიკროკრისტალური ცელულოზა, ლაქტოზის მონოჰიდრატი, ნატრიუმის კარბოქსიმეთილცელულოზა, პოლისორბატ 80, ჰიდროქსიპროპილცელულოზა, მაგნიუმის სტეარატი, ,,ოპადრაი” თეთრი (Opadry White) YS -1-7040, სიმეტიკონის ემულსია, ფხვნილისებური ცვილი.
აღწერილობა
ტაბლეტები 10მგ: თეთრი, ელიფსური ფორმის შემოგარსული ტაბლეტები, გრავირებით ,,10” ერთ მხარეზე და ,,PD 155” მეორე მხარეს.
ტაბლეტები 20მგ: თეთრი, ელიფსური ფორმის შემოგარსული ტაბლეტები, გრავირებით ,,20” ერთ მხარეზე და ,,PD 156” მეორე მხარეს.
ტაბლეტები 40მგ: თეთრი, ელიფსური ფორმის შემოგარსული ტაბლეტები, გრავირებით ,,40” ერთ მხარეზე და ,,PD 157” მეორე მხარეს.
ფარმაკოლოგიური თვისებები
ფარმაკოდინამიკა
ატორვასტატინი წარმოადგენს ჰიდროქსიმეთილგლუტარილ-კოფერმენტ A- რედუქტაზას სელექტიურ კონკურენტულ ინჰიბიტორს. აღნიშნული ფერმენტი გარდაქმნის 3 - ჰიდროქსი - 3 - მეთილგლუტარილ - კოფერმეტნ A-ს მევალონატად, რომელიც წამოადგენს სტეროიდების წინამორბედს, მათ შორის ქოლესტერინისა. კალციუმის ატორვასტატინი წარმოადგენს სინთეთიკურ ჰიპოლიპიდემიურ პრეპარატს.
პაციენტებში ჰომოზიგოტური და ჰეტეროზიგოტური გენეტიკური ჰიპერქოლესტერინემიით, ჰიპერქოლესტერინემიის არაგენეტიკური ფორმებით და შერეული დისლიპიდემიით, ლიპრიმარი ამცირებს სისხლის პლაზმაში საერთო ქოლესტერინს, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინსა და აპოლიპოპროტეინ B-ს (აპო-B), აგრეთვე ამცირებს ძალიან დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინსა და ტრიგლიცერიდებს. ლიპრიმარი იწვევს მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის არამდგრად მატებას.
ლიპრიმარი ამცირებს ქოლესტერინისა და ლიპოპროტეიდების შემცველობას სისხლის პლაზმაში, აინჰიბირებს რა ჰიდროქსიმეთილგლუტარილ-კოფერმენტ A-რედუქტაზას და ასევე ღვიძლში ქოლესტერინის სინთეზს. ამავე დროს პრეპარატის ზეგავლენით ხდება დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდების რეცეპტორების რიცხის ზრდა ჰეპატოციტების ზედაპირზე, რაც იწვევს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შეპყრობისა და კატაბოლიზმის გაძლიერებას.
ლიპრიმარი ამცირებს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის წარმოქმნას და დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდების ნაწილაკთა რიცხვს. ლიპრიმარი იწვევს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული რეცეპტორების მდგრად აქტივაციას, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდების ნაწილაკების სასიკეთო ხარისხობრივ ცვლილებებთან ერთად. ლიპრიმარი ამცირებს დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცველობას პაციენტებში, რომელთაც აქვთ ჰომოზიგოტური შთამომავლობითი ჰიპერქოლესტერინემია, რომელიც მდგრადია სხვა ჰიპოლიპიდემიური საშუალებებით თერაპიის მიმართ.
ლიპრიმარი (10–80 მგ.) ამცირებს საერთო ქოლესტერინის შემცველობას 30 – 46% -ით, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინისა – 41 – 61%-ით, აპო-B - 34-50%-ით და ტრიგლიცერიდებისა –14-33%-ით. მკურნალობის შედეგები იდენტურია პაციენტებში გენეტიკური ჰიპერქოლესტერინემიით, არაგენეტიკური ჰიპერქოლესტერინემიით და შერეული ტიპის ჰიპერლიპიდემიით, მათ შორის პაციენტებში ინსულინდამოკიდებული შაქრიანი დიაბეტით.
პაციენტებში იზოლირებული ჰიპერტრიგლიცერიდემიით ლიპრიმარი ამცირებს საერთო ქოლესტერინის შემცველობას, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინს, ძალიან დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინს, აპოლიპოპროტეინ-B-ს, ტრიგლიცერიდებსა და არამაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინს, ამავე დროს ზრდის მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინს. პაციენტებში დისბეტალიპოპროტეინემიით ლიპრიმარი ამცირებს შუალედური სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინს შემცველობას.
პაციენტებში IIa და IIb ტიპის ჰიპერლიპოპროტეინემიით (ფრედერიქსონიის მიხედვით) მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის საშუალო შემცველობა იზრდება ლიპრირამით (10-80მგ) მკურნალობის დროს 5,1-8,7%-ით და არ არის დამოკიდებული პრეპარატის დოზაზე. არსებობს საყურადღებო დოზადამოკიდებული შემცირება შემდეგი თანაფარდობებისა : საერთო ქოლესტერინი / მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინი; დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინი/ მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინი. მათი შემცირება ხდება შესაბამისად 29-44% და 37-55%-ით.
ლიპრიმარი 80მგ 16%-ით ამცირებს იშემიური გართულებებისა და სიკვდილიანობის რისკს 16 კვირიანი მკურნალობის კურსის შემდეგ, ხოლო განმეორებითი ჰოსპიტალიზაციის რისკი სტენოკარდიის გამო, მცირდება 26%-ით. პაციენტებში დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის კონცენტრაციების სხვადასხვა საწყისი მაჩვენებლებით ლიპრიმარი იწვევს იშემიური გართულებებისა და სიკვდილის რისკის შემცირებას (პაციენტებში მიოკარდიუმის ინფარქტით Q კბილის გარეშე და არასტაბილური სტენოკარდიით, ქალებსა და მამაკაცებში, 65 წელზე ახალგაზრდა და უფროს პაციენტებში).
დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცველობის შემცირება კორელირებს მეტად პრეპარატის დოზასთან, ვიდრე პრეპარატის პლაზმურ კონცენტრაციასთან. დოზა შეირჩევა თერაპევტული ეფექტის გათვალისწინებით (იხ. ,,გამოყენების პირობები და დოზები”).
გულ - სისხლძარღვთა დაავადებების პროფილაქტიკა
ანგლო - სკანდინავიური კარდიოლოგიური კვლევის ლიპიდდამწევმა შტომ (ASCOT-LLA) შეაფასა ატორვასტატინის ეფექტი გულის იშემიური დაავადებისას, ლეტალურ და არალეტალურ გამოსავალზე (გულ-სისხლძარღვთა მიზეზით გამოწვეული სიკვდილიანობა, ჰოსპიტალიზაცია არასტაბილური სტენოკარდიის გამო). კვლევაში მონაწილე პაციენტების ასაკი მერყეობდა 40-80 წლის ფარგლებში (საშუალოდ 63 წელი), ანამნეზში არ იყო მიოკარდიუმის ინფარქტი ხოლო საერთო ქოლესტერინის საწყისი დონე იყო არაუმეტეს 6,5მოლი/ლ (251მგ/დლ). ყველა პაციენტს აღენიშნებოდა გულ-სისხლძარღვთა დაავადების განვითარების მინიმუმ სამი რისკ ფაქტორი: მამრობითი სქესი, 55 წელზე მეტი ასაკი, მწეველობა, შაქრიანი დიაბეტი, ანამნეზში 1-ლი ფუნქციონალური კლასის გულის იშემიური დაავადება, საერთო ქოლესტერინის შეფარდება მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინულ ქოლესტერინთან 6-ზე მეტი, პერიფერიული სისხლძარღვების დაავადებები, მარცხენა პარკუჭის ჰიპერტროფია, ანამნეზში ცერებრული სისხლისმომოქცევის მოშლა, ელექტოკარდიოგრაფიული სპეციფიური ცვლილებები, პროტეინურია და ალბუმინურია.) პაციენტებს, რომელთაც აღენიშნებოდათ არტერიული ჰიპერტენზია ერთდროულად ენიშნებოდათ ანტიჰიპერტენზიული თერაპია. მიზნობრივი არტერიული წნევა იყო არაუმეტეს 140/90მმ.ვწყ.სვ-ზე, ხოლო შაქრიანი დიაბეტის მქონე პაციენტებისათვის არაუმეტეს 130/80მმ.ვწყ.სვ-ზე. პაციენტებს ენიშნებოდათ პლაცებო ან ატორვასტატინი დოზით 10მგ/დღეღამეში. კვლევის შუალედური მონაცემებით ატორვასტატინით თერაპიის ეფექტურობა საგრძნობლად აჭარბებდა პლაცებოს გამოყენების ეფექტს, შესაბამისად მიღებულ იქნა გადაწყვეტილება კვლევის დროზე ადრე შეწყვეტის შესახებ, 3,3 წლის შემდეგ, ნაცვლად ნავარაუდევი 5 წლისა. ატორვასტატინი საგრძნობლად ამცირებს შემდგომი გართულებების განვითარებას:
რისკის დაწევა
| კორონარული გართულებები (გულის იშემიური დაავადება სასიკვდილო გამოსავლით და არაფატალური მიოკარდიუმის ინფარქტი) | 36% |
| საერთო გულ-სისხლძარღვთა გართულებები და რევასკულარიზაციის პროცედურები | 20% |
| საერთო კორონალური გართულებები | 29% |
| ინსულტი (ფატალური და არაფატალური) | 26% |
საერთო და გულ-სისხლძარღვთა შეტევით სიკვდილიანობის საგრძნობი შემცირება არ აღნიშნულა, თუმცა აღინიშნებოდა დადებითი ტენდენციები.
ატორვასტატინის კვლევებში შაქრიანი დიაბეტის დროს (CARDS) ფასდებოდა პრეპარატის ზემოქმედება გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების ლეტალურ და არალეტალურ გამოსავალზე. პაციენტებს აღენიშნებოდათ 2 ტიპის შაქრიანი დიაბეტი, მათი ასაკი მერყეობდა 40-75 წლის ფარგლებში. ანამნეზში არ ფიგურირებდა გულ-სისხლღარღვთა დაავადებები, ხოლო დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდები იყო არა უმეტეს 4,14მმოლი/ლ-ისა (160მგ/დლ); ტრიგლიცერიდები არაუმეტეს 6,78მმოლი/ლ-ისა (600მგ/დლ). ყველა პაციენტს ჰქონდა თუნდაც ერთი შემდეგი რისკფაქტორებიდან: არტერიული ჰიპერტენზია, მწეველობა, რეტინოპატია, მიკროალბუმინურია ან მაკროალბუმინურია.
ატორვასტატინის ეფექტი გულ-სისხლძარღვთა გართულებების განვითარებაზე მოყვანილია ქვემოთ:
რისკის ფარდობითი დაწევასაერთო და გულ-სისხლძარღვთა შეტევით სიკვდილიანობის საგრძნობი შემცირება არ აღნიშნულა, თუმცა აღინიშნებოდა დადებითი ტენდენციები.
ატორვასტატინის კვლევებში შაქრიანი დიაბეტის დროს (CARDS) ფასდებოდა პრეპარატის ზემოქმედება გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების ლეტალურ და არალეტალურ გამოსავალზე. პაციენტებს აღენიშნებოდათ 2 ტიპის შაქრიანი დიაბეტი, მათი ასაკი მერყეობდა 40-75 წლის ფარგლებში. ანამნეზში არ ფიგურირებდა გულ-სისხლღარღვთა დაავადებები, ხოლო დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდები იყო არა უმეტეს 4,14მმოლი/ლ-ისა (160მგ/დლ); ტრიგლიცერიდები არაუმეტეს 6,78მმოლი/ლ-ისა (600მგ/დლ). ყველა პაციენტს ჰქონდა თუნდაც ერთი შემდეგი რისკფაქტორებიდან: არტერიული ჰიპერტენზია, მწეველობა, რეტინოპატია, მიკროალბუმინურია ან მაკროალბუმინურია.
ატორვასტატინის ეფექტი გულ-სისხლძარღვთა გართულებების განვითარებაზე მოყვანილია ქვემოთ:
რისკის ფარდობითი დაწევა საერთო და გულ-სისხლძარღვთა შეტევით სიკვდილიანობის საგრძნობი შემცირება არ აღნიშნულა, თუმცა აღინიშნებოდა დადებითი ტენდენციები.
ატორვასტატინის კვლევებში შაქრიანი დიაბეტის დროს (CARDS) ფასდებოდა პრეპარატის ზემოქმედება გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების ლეტალურ და არალეტალურ გამოსავალზე. პაციენტებს აღენიშნებოდათ 2 ტიპის შაქრიანი დიაბეტი, მათი ასაკი მერყეობდა 40-75 წლის ფარგლებში. ანამნეზში არ ფიგურირებდა გულ-სისხლღარღვთა დაავადებები, ხოლო დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდები იყო არა უმეტეს 4,14მმოლი/ლ-ისა (160მგ/დლ); ტრიგლიცერიდები არაუმეტეს 6,78მმოლი/ლ-ისა (600მგ/დლ). ყველა პაციენტს ჰქონდა თუნდაც ერთი შემდეგი რისკფაქტორებიდან: არტერიული ჰიპერტენზია, მწეველობა, რეტინოპატია, მიკროალბუმინურია ან მაკროალბუმინურია.
ატორვასტატინის ეფექტი გულ-სისხლძარღვთა გართულებების განვითარებაზე მოყვანილია ქვემოთ:
რისკის ფარდობითი დაწევა
| ძირითადი გულ-სისხლძარღვოვანი გართულებები [ფატალური და არაფატალური მწვავე მიოკარდიუმის ინფარქტი, ფარული მიოკარდიუმის ინფარქტი, სიკვდილი გულის იშემიური დაავადების გამწვავების შედეგად, არასტაბილური სტენოკარდია, კორონალური არტერიის შუნტირება, კანქვეშა ტრანსლუმინალური კორონარული ანგიოპლასტიკა, რევასკულარიზაცია, ინსულტი] | 37% |
| მიოკარდიუმის ინფარქტი (ფატალური და არაფატალური მწვავე მიოკარდიუმის ინფარქტი, ფარული მიოკარდიუმის ინფარქტი) | 42% |
| ინსულტი (ფატალური და არაფატალური) | 48% |
პრეპარატის ეფექტი არ იყო დამოკიდებული სქესზე, პაციენტის ასაკზე და დაბალი სიმკრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის საწყის მაჩვენებელზე. აღინიშნებოდა სიკვდილიანობის რისკის შედარებითი შემცირება 27%-ით. გვერდითი მოვლენების საერთო პროცენტი ან სერიოზული გვერდითი მოვლენები ერთნაირი იყო პაციენტების ჯგუფში, რომლებიც ღებულობდნენ ატორვასტატინს.
ათეროსკლეროზი
აგრესიული ლიპიდდამწევი თერაპიის დროს ათეროსკლეროზის უკუგანვითარების კვლევაში (REVERSAL), აფასებდნენ ატორვასტატინის (80მგ) ეფექტს კორონალურ ათეროსკლეროზზე. კვლევაში გამოყენებულ იყო სისხლძარღვთაშიდა ულტრაბგერითი ანგიოგრაფიის მეთოდი. Kკვლევაში მონაწილეობდნენ პაციენტები გულის იშემიური დაავადებით. სისხლძარღვთაშიდა ულტრაბგერით ანგიოგრაფიას ატარებდნენ კვლევის საწყის ეტაპზე და 18 თვის შემდეგ. ატორვასტატინის ჯგუფში ათერომის საერთო მოცულობის საშუალო შემცირებამ (კვლევის პირველადი კრიტერიუმი) კვლევის დასაწყისიდან შეადგინა 0,4%. პრეპარატის ეფექტი სტატისტიკურად საყურადღებო იყო (p=0,02). ატორვასტატინის ჯგუფში დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის დონე შემცირდა საშუალოდ 2,040,8მმოლი/ლ (78,930მგ/დლ) საწყის დონესთან შედარებით (3,890,7მმოლი/ლ (15028მგ/დლ)), ამასთან აღინიშნა საერთო ქოლესტერინის საშუალო დონის შემცირება 34,1%-ით, ტგ- 20%-ით, აპო-B - 39,1%-ით, მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინდული ქოლესტერინის დონის მომატება -2,9%-ით, აგრეთვე C-რეაქტიული ცილის დონის შემცირება საშუალოდ 36,4%-ით.
ფარმაკოკინეტიკა
შეწოვა
ატორვასტატინი სწრაფად შეიწოვება პერორალური მიღების შემდეგ; მისი პლაზმური კონცენტრაცია აღწევს მაქსიმუმს 1-2 საათის შემდეგ. შეწოვის ხარისხი და კონცენტრაცია სისხლის პლაზმაში მატულობს დოზის პროპორციულად. აბსოლუტური ბიოშეღწევადობა შეადგენს დაახლოებით 14%-ს, ხოლო ინჰიბირებადი აქტივობის სისტემური ბიოშეღწევადობა ჰიდროქსიმეთილგლუტარილ-კოფერმენტ A -რედუქტაზასთან მიმართებაში - დაახლოებით 30%-ს. დაბალი სისტემური ბიოშეღწევადობა განპირობებულია კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ლორწოვან გარსში პრეპარატის პრესისტემული მეტაბოლიზმით ან/და მეტაბოლიზმით ღვიძლში ,,პირველადი გავლის” დროს. საკვები რამდენადმე ამცირებს პრეპარატის აბსორბციის სიჩქარესა და ხარისხს (25% და 9% შესაბამისად, რაზეც მიუთითებს Cmax და AUC განსაზღვრის შედეგები), თუმცა დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცირება იდენტურია პრეპარატის უზმოზე მიღებისა და საკვებთან ერთად მიღებიდ დროს. მიუხედავად იმისა, რომ ატორვასტატინის საღამო ხანს მიღებისას მისი კონცენტრაცია სისხლის პლაზმაში ნაკლებია (Cmax და AUC დაახლოებით 30%-ით), დილის საათებში მიღებასთან შედარებით, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცირება არ არის დამოკიდებული პრეპარატის მიღების დროზე.
განაწილება
ატორვასტატინის განაწილების საშუალო მოცულობა შეადგენს დაახლოებით 381ლ-ს. სისხლის პლაზმის ცილებთან კავშირი არანაკლებ 98%-ისა. თანაფარდობა - შემცველობა ერითროციტებში/ შემცველობა პლაზმაში შეადგენს დაახლოებით 0,25, ანუ ატორვასტატინი ცუდად აღწევს ერითროციტებში.
მეტაბოლიზმი
ატორვასტატინის მეტაბოლიზმისას ძირითადად წარმოიქმნება ორთო - და პარა-ჰიდროქსილირებული წარმოებულები და ბეტა-ჟანგვის სხვადასხვა პროდუქტები. in vitro ორთო - და პარა-ჰიდროქსილირებული
მეტაბოლიტები ახდენენ მაინჰიბირებელ მოქმედებას ჰიდროქსიმეთილგლუტარილ კოფერმენტ-A - რედუქტაზაზე, მსგავსად ატორვასტატინისა.
ჰიდროქსიმეთილგლუტარილ კოფერმენტ-A - რედუქტაზას აქტივობის შემცირების დაახლოებით 70% ხდება აქტიურად მოცირკულირე მეტაბოლიტების მოქმედების ხარჯზე. in vitro გამოკვლევების შედეგები იძლევა იმის საფუძველს, რომ დავასკვნათ ღვიძლის ციტოქრომ p450 3A4 იზოფერმენტი ასრულებს მთავარ როლს ატორვასტატინის მეტაბოლიზმში. ამ ფაქტის სასარგებლოდ მეტყველებს პრეპარატის კონცენტრაციის მატება სისხლის პლაზმაში ერითრომიცინთან ერთდროული გამოყენებისას, რადგან ერითრომიცინი წარმოადგენს ამ იზოფერმენტის ინჰიბიტორს. in vitro გამოკვლევებმა აგრეთვე აჩვენა, რომ ატორვასტატინი წარმოადგენს ციტოქრომ p450 3A4 - ს სუსტ ინჰიბიტორს. ატორვასტატინი არ ახდენს კლინიკურად მნიშვნელოვან მოქმედებას სისხლის პლაზმაში ტერფენადინის კონცენტრაციაზე, რომელიც ასევე მეტაბოლირდება ციტაქორმ p450 3A4 მიერ, ამიტომ მისი არსებითი ზემოქმედება იმ პრეპარატების ფარმაკოკინეტიკაზე, რომლებიც ციტოქრომ p450 3A4 მეშვეობით მეტაბოლიზდებიან ნაკლებ სავარაუდოა (იხ. ,,ურთიერთქმედება სხვა სამკურნალო საშუალებებთან”).
გამოყოფა
ატორვასტატინი და მისი მეტაბოლიტები ძირითადად გამოიყოფა ნაღველით, ღვიძლისმიერი ან/და არაღვიძლისმიერი მეტაბოლიზმის შედეგად, ატორვასტატინს არ ახასიათბეს გამოხატული ნაწლავურ – ღვიძლისმიერი რეცირკულაცია. პრეპარატის ნახევრადგამოყოფის პერიოდი შეადგენს დაახლოებით 14 საათს, ამასთან ინჰიბირებადი აქტივობის ნახევრად გამოყოფის პერიოდი ჰიდროქსიმეთილგლუტარილ–კოფერმენტ-A–რედუქტაზათან მიმართებაში, აქტიური მეტაბოლიტების წყალობით შეადგენს დაახლოებით 20 – 30 საათს. პერორალური მიღების შემდეგ, შარდში ხვდება მიღებული დოზის 2%-ზე ნაკლები.
პაციენტების განსაკუთრებული ჯგუფები
ხანდაზმულები: ატორვასტატინის პლაზმური კონცენტრაცია, 65 წ-ისა და უფროსი ასაკის პაციენტებში მეტია (Cmax დაახლოვებით 40%, AUC დახლოვებით 30%), ნაკლები ასაკი მქონე პაციენტებთან შედარებით; გვერდითი მოვლენები და ეფექტურობა ხანდაზმულ პაციენტებში იდენტურია საერთო პოპულაციასთან.
ბავშვები: პრეპარატის ფარმაკოკინეტიკური კვლევები ბავშვებში არ ჩატარებულა.
სქესი: პრეპარატის პლაზმური კონცენტრაცია ქალებში (Cmax დაახლოვებით 20% და მეტი AUC 10% და ნაკლები) განსხვავდება მამაკაცებისაგან, თუმცა კლინიკურად მნიშვნელოვანი განსხვავება პრეპარატის ზემოქმედებისა ლიპიდურ ცვლაზე ქალებსა და მამაკაცებს შორის არ აღინიშნება.
თირკმლის უკმარისობა: თირკმლის დაავადებანი არ ახდენენ ზემოქმედებას სისხლის პლაზმაში ატორვასტატინის კონცენტრაციაზე ან მის ზემოქმედებაზე ლიპიდური ცვლის მაჩვენებლებზე, შესაბამისად თირკმლის ფუნქციის დარღვევის მქონე პაციენტებში დოზის კორეგირება არ არის საჭირო (იხ. ,,გამოყენების პირობები და დოზები”).
ჰემოდიალიზი: კვლევები თირკმლის დაავადებათა ბოლო სტადიის მქონე პაციენტებში არ ჩატარებულა, მიუხედავად ამისა, ნაკლებ სავარაუდოა, რომ ჰემოდიალიზი იწვევდეს ატორვასტატინის კლირენსის საგრძნობ გაზრდას, რადგან პრეპარატი საკმარისი ხარისხით უკავშირდება პლაზმის ცილებს.
ღვიძლის უკმარისობა: პრეპარატის კონცენტრაცია შესამჩნევად იზრდება (Cmax დაახლოვებით 16 - ჯერ და AUC დაახლოებით 11 - ჯერ) პაციენტებში ღვიძლის ალკოჰოლური ციროზით (ჩაილდს – პიუ B) (იხ. ,,უკუჩვენება”).
ჩვენებები
- პრეპარატი გამოიყენება დიეტასთან ერთდ პაციენტებში, რომელთაც აღენიშნებათ საერთო ქოლესტერინის, დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის, აპო – B-s და ტრიგლიცერიდების რაოდენობის მატება სისხლის პლაზმაში. ასევე პაციენტებში პირველადი ჰიპერქოლისტერინემიით (გენეტიკური ჰეტეროზიგოტული და არაგენეტიკური ჰიპერქოლისტერინემიით), როემლთაც აქვთ მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის მომატებული შემცველობა, ასევე პაციენტებში კომბინირებული (შერეული) ჰიპერლიპიდემიით (ტიპები II a და II b ფრედერიქსონის მიხედვით)), პაციენტებში ტგ-ს მომატებული შემცველობით სისხლის პლაზმაში (ტიპი IV ფრედერიქსონის მიხედვით) და პაციენტებში დისბეტალიპოპროტეინემიით (ტიპი III ფრედერიქსონის მიხედვით), რომელთაც დიეტოთერაპია არ აძლევს ადექვატურ ეფექტს.
- სისხლის პლაზმაში საერთო ქოლესტერინის და დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცველობის შემცირებისათვის, ჰომოზიგოტური გენეტიკური ჰიპერქოლესტერინემიის მქონე პაციენტებში, დიეტოთერაპიისა და სხვა არაფარმაკოლოგიური მკურნალობის მეთოდების არასაკმარისი ეფექტურობის დროს.
- გულ–სისხლძარღვთა გართულებების თავიდან ასაცილებლად პაციენტებში, რომელთაც არ აღენიშნებათ კლინიკურად გამოხატული გულსისხლძარღვოვანი დაავადების სიმპტომები, აქვთ ან არააქვთ დისლიპიდემია, მაგრამ აღენიშნებათ გულის იშემიური დაავადების რისკ – ფაქტორები (მწეველობა, არტერიული ჰიპერტენზია, შაქრიანი დიაბეტი, მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის დაბალი კონცენტრაციები სისხლის პლაზმაში, ან გულის იშემიური დაავადების ადრეული განვითარება ნათესავებში) ასეთ პაციენტებში პრეპარატი გამოიყენება შემდეგი მიზნების მისაღწევად:
- გულის იშემიური დაავადების განვითარების რისკის შემცირება (ფატალური ან არაფატალური მიოკარდიუმის ინფარქტი);
- ინსულტის განვითარების რისკის შემცირება;
- სტენოკარდიის განვითარების რისკის შემცირება და რევასკულარიზაციის აუცილებლობა.
მიღების წესები და დოზები
ლიპრიმარით მკურნალობის დაწყებამდე უნდა ვცადოთ მივაღწიოთ ჰიპერქოლესტერინემიის კონტროლს დიეტის მეშვეობით, ფიზიკური ვარჯიშით და სხეულის წონის შემცირებით (დიდი წონის მქონე პაციენტებში), აგრეთვე ძირითადი დაავადების მკურნალობის გზით. აუცილებელია პაციენტს მიეცეს რეკომენდაცია პრეპარატის მიღებასთან ერთად დაიცვას სტანდარტული ჰიპოქოლესტერინემიული დიეტა.
პრეპარატს ღებულობენ დღე-ღამის ნებისმიერ დროს, საკვების მიღებისგან დამოუკიდებლად. პრეპარატის დოზა ვარირებს 10 დან 80 მგ-მდე 1 ჯერ დღეღამეში. დოზა შეირჩევა დაბალი სიმკვრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის საწყისი შემცველობის გათვალისწინებით, დასახული თერაპიული მიზნისა და ინდივიდუალური ეფექტის გათავლისწინებით. მკურნალობის დასაწყისში ან/და ლიპრიმარის დოზის გაზრდის დროს აუცილებელია ყოველ 2 – 4 კვირაში მოხდეს სისხლის პლაზმაში ლიპიდების შემცველობის კონტროლირება და დოზის შესაბამისი კორეგირება.
პირველადი ჰიპერქოლესტერინემია და კომბინირებული (შერეული) ჰიპერლიპიდემია: პაციენტთა უმრავლესობისათვის – 10მგ 1-ჯერ დღეღამეში; თერაპიული მოქმედება გამოვლინდება 2 კვირის განმავლობაში და მიაღწევს მაქსიმუმს 4 კვირის განმავლობაში; ხანგრძლივი მკურნალობისას ეფექტი შენარჩუნებულია.
ჰომოზიგოტური გენეტიკური ჰიპერქოლესტერინემია: 80მგ 1-ჯერ დღეღამეში (ხშირ შემთხვევაში თერაპია იწვევდა დაბალი სიმკრივის ლიპოპროტეინული ქოლესტერინის შემცველობის შემცირებას 18 - 45% ით).
გამოყენება ღვიძლის დაავადებების მქონე პაციენტებში: (იხ. ,,უკუჩვენება” და ,,განსაკუთრებული მითითებები”).
დოზირება თირკმლის უკმარისობის მქონე პაციენტებში: თირკმლის დაავადება არ ახდენს ზემოქმედებას ატორვასტატინის კონცენტრაციაზე სისხლის პლაზმაში ან დაბალი სიმკრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცირების ხარისხზე ლიპრიმარის გამოყენების დროს, ამიტომ პრეპარატის დოზის კორეგირება საჭირო არაა.
გამოყენება ხანდაზმულ პაციენტებში: სხვაობები უსაფრთხოებაში, ეფექტურობაში ან ჰიპოლიპიდემიური თერაპიის მიზნების მიღწევაში ხანდაზმულ ადამიანებში იდენტურია საერთო პოპულაციისა.(იხ. ,,ფარმაკოკინეტინეტიკა” - ,,განსაკუთრებული ჯგუფის პაციენტები”).
რეკომენდაციები მკურნალობის მიზნების განსაზღვრისათვის
A. ქოლესტერინის ნაციონალური საგანმანათლებლო პროგრამის (NCEP, აშშ) რეკომენდაციები
| რისკის კატეგორია | დაბ.სიმკვ.ლიპოპრ. ქოლესტერინის სამიზნე მაჩვენებლები (მგ/დლ) | დაბ.სიმკვ.ლიპოპრ. ქოლესტერინის მაჩვენებელები, რომლის დროსაც რეკომენდებულია ცხოვრების წესის შეცვლა | დაბ.სიმკვ.ლიპოპრ. ქოლესტერინის მაჩვნებელები,რომლის დროსაც რეკომენდებულია ფარმაკოთერაპია (მგ/დლ) |
|---|---|---|---|
| გულის იშემიური დაავადება ან მისი განვითარების რისკი (10-წლიანი რისკი>20%) | < 100 | < 100 | > 130 (100-129: შესაძლებელია ფარმაკოთერაპია) a |
| 2-ზე მეტი რისკფაქტორი (10-წლიანი რისკი < 20%) | < 130 | < 130 | 10-წლიანი რისკი 10_20% - > 130 |
| 10-წლიანი რისკი < 10% _ > 160 | |||
| 0-1რისკფაქტორიB | < 160 | < 160 | > 90 (160-89: ინიშნება პრეპარატი, რომელიც ამცირებს დაბ.სიმკვ.ლიპოპრ. ქოლესტერინის შემცველობას) |
a ზოგიერთი ექსპერტი რეკომენდაციას უწევს ჰიპოლიპიდემიური საშუალებების გამოყენებას, რომლებიც ამცირებენ დაბალი სიმკრივის ლიპოპროტეიდული ქოლესტერინის შემცველობას, თუ ცხოვრების წესის შეცვლა არ იწვევს მისი შემცველობის შემცირებას დონემდე < 100მგ/დლ. სხვები უპირატესობას ანიჭებენ პრეპარატებს, რომლებიც ახდენენ უპირატეს ზეგავლენას ტრიგლიცერიდებზე-ზე და მაღალი სიმკრივის ლიპოპროტეიდულ ქოლესტერინზე, მაგალითად ნიკოტინის მჟავას და ფიბრატებს. ექიმს აგრეთვე შეუძლია თავი შეიკავოს ფარმაკოთერაპიის გამოყნებისაგან მოცემულ ქვეჯგუფში. ბ რისკფაქტორების არქონის შემთხვევაში ან მხოლოდ 1 რისკფაქტორის არსებობის დროს, პრაქტიკულად ყველა ადამიანში 10-წლიანი რისკი < 10%, ამიტომ მისი შეფასება არ არის საჭირო.
თუ მიღწეულია დაბალი სიმკრივის
სად შევიძინოთ?