დეპო-მედროლი / DEPO-MEDROL
- საერთაშორისო დასახელება (აქტიური ნივთიერება): methilprednisolon
- კლინიკურ-ფარმაკოლოგიური ჯგუფი: გლუკოკორტიკოიდები → გლუკოკორტიკოიდული საშუალებები ინექციებისათვის
- მწარმოებელი კომპანია: ფაიზერი
- მწარმოებელი ქვეყანა: აშშ
- გამოშვების ფორმა: 40მგ/მლ კუნთშისახსრებსა და რბილ ქსოვილებში შესაყვანი საინიექციო 1 მლ სუსპენზია ფლაკონი #1
- გაცემის რეჟიმი: II ჯგუფი (გაიცემა ფორმა N3 რეცეპტით)
შემადგენლობა
1 მლ შეიცავს: მეთილპრედნიზოლონის აცეტატი - 40მგ;
დამხმარე ნივთიერებები: პოლიეთილენგლიკოლი 3350, ნატრიუმის ქლორიდი, მირისტილ--პიკოლინის ქლორიდი, საინექციო წყალი.
აღწერილობა: სტერილური თეთრი სუსპენზია ერთჯერადი გამოყენებისათვის.
ფარმაკოლოგიური თვისებები
მეთილპრედნიზოლონის აცეტატი (11B,17,21-ტრიჰიდროქსი-6a-მეთილპრეგნა-1,4-დიენ-3,20-დიონ 21აცეტატი) განეკუთვნება სინთეზური გლუკოკორტიკოიდებს. მას გააჩნია გამოხატული და ხანგრძლივი ანთების საწინააღმდეგო, ანტიალერგიული და იმუნოდეპრესიული აქტივობა. DEდეპო-მედროლი გამოიყენება ინრამუსკულარულად სისტემური პროლონგირებული ეფექტის მისაღწევად, ასევე ინ სიტუ, როგორც საშუალება ადგილობრივი თერაპიისათვის. პრეპარატის პროლონგირებული მოქმედება აიხსნება აქტიური ნივთიერების ნელი გამოთავისუფლებით.
ფარმაკოდინამიკა:
მეთილპრედნიზოლონის აცეტატს გააჩნია იგივე თვისებები, რაც გლუკოკორტიკოიდ მეთილპრედნიზოლონს., მაგრამ ცუდად ხსნადია და ნაკლებად აქტიურად მეტაბოლიზდება, რითიც აიხსნება მისი მოქმედების ხანგრძლივობა.
გლუკოკორტიკოიდები აღწევენ უჯრედის მემბრანაში, ქმნიან კომპლექსებს სპეციფიურ ციტოპლაზმურ რეცეპტორებთან. შემდეგ ეს კომპლექსები აღწევს უჯრედის ბირთვში, უკავშირდება დნმ-ს (ქრომატინს) და ასტიმულირებს მრნმ-ს და სხვადასხვა ფერმენტების სინთეზს, რითიც აიხსნება გლუკოკორტიკოიდების ეფექტი სისტემური გამოყენებისას. გლუკოკორტიკოიდები მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს არა მარტო ანთებით პროცესებზე და იმუნურ პასუხზე, არამედ ასევე მოქმედებს ნახშირწყლოვან, ცილოვან და ცხიმოვან ცვლაზე. იგი ასევე ახდენს გავლენას გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე, ჩონჩხის კუნთებსა და ცენტრალურ ნერვულ სისტემაზე.
გავლენა ანთებით პროცესებსა და იმუნურ პასუხზე
გლუკოკორტიკოიდებით მკურნალობის ჩვენებების უმრავლესობა განპირობებულია მათი ანთებისსაწინააღმდეგო, იმუნოდეპრესიული და ანტიალერგიული თვისებებით. ამ თვისებების წყალობით მიიღწევა შემდეგი თერაპიული ეფექტები:
ანთების კერის მახლობლად იმუნოაქტიური უჯრედების რაოდენობის შემცირება;
ვაზოდილატაციის შემცირება;
ლიზოსომური მემბრანების სტაბილიზაცია;
პროსტაგლანდინების და მათი მონათესავე ნაერთების პროდუქციის შემცირება.
მეთილპრედნიზოლონის აცეტატის 4,4მგ-იანი დოზა (4მგ მეთილპრედნიზოლონი) ახდენს ისეთივე გლუკოკორტიკოსტეროიდულ (ანთების საწინააღმდეგო) მოქმედებას, როგორსაც 20 მგ ჰიდროკორტიზონი.
მეთილპრედნიზოლონს გააჩნია მხოლოდ უმნიშვნელო მინერალოკორტიკოიდული აქტივობა (200 მგ მეთილპრედნიზოლონი 1მგ დეზოქსიკორტიკოსტერონის ექვივალენტურია).
გავლენა ნახშირწყლოვან და ცილოვან ცვლაზე:
გლუკოკორტიკოიდები ახდენს კატაბოლურ მოქმედებას ცილოვან ცვლაზე.
გამოთავისუფლებული ამინომჟავები ღვიძლში მიმდინარე გლუკონეოგენეზის პროცესში გარდაიქმნებიან გლუკოზად და გლიკოგენად. პერიფერიულ ქსოვილებში გლუკოზის მოხმარება მცირდება, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს ჰიპერგლიკემია და გლუკოზურია, განსაკუთრებით იმ პაციენტებში, რომელთაც მიდრეკილება აქვთ შაქრიანი დიაბეტის განვითარებისაკენ.
გავლენა ცხიმოვან ცვლაზე:
გლუკოკორტიკოიდებს გააჩნია ლიპოლიზური მოქმედება, რომელიც, პირველ რიგში, ვლინდება კიდურების არეში. ისინი ასევე ახდენენ ლიპოგენეტიკურ მოქმედებას, რომელიც უფრო გამოხატულია გულმკერდის, კისრისა და თავის არეებში. ყველაფერი ეს იწვევს ცხიმის გადანაწილებას.
გლუკოკორტიკოიდების მაქსიმალური ფარმაკოლოგიური აქტივობა ვლინდება არა პლაზმაში კონცენტრაციის პიკის დროს, არამედ მის შემდეგ, აქედან გამომდინარე, პრეპარატების მოქმედება განპირობებულია, პირველ რიგში, მათი გავლენით ფერმენტების აქტივობაზე.
ფარმაკოკინეტიკა
მეთილპრედნიზოლონის აცეტატი ჰიდროლიზდება სისხლის შრატის ქოლინესთერაზების მოქმედების ქვეშ აქტიური მეტაბოლიტის წარმოქმნით. ადამიანის ორგანიზმში მეთილპრედნიზოლონი წარმოქმნის სუსტ, დისოცირებად კავშირს ალბუმინთან და ტრანსკორტინთან. პრეპარატის დაახლოებით 40-90% იმყოფება შეკავშირებულ მდგომარეობაში. გლუკოკორტიკოიდების შიდაუჯრედული აქტივობის ხარჯზე აშკარა ხდება განსხვავება ნახევარგამოყოფის პლაზმურ პერიოდსა და ნახევარგამოყოფის ფარმაკოლოგიურ პერიოდს შორის. ფარმაკოლოგიური აქტივობა შენარჩუნებულია მაშინაც კი, როცა პრეპარატის დონე სისხლში უკვე აღარ ისაზღვრება.
გლუკოკორტიკოიდების ანტიანთებითი აქტივობის ხანგრძლივობა დაახლოვებით ტოლია ჰიპოთალამო-ჰიპოფიზურ-თირკმელზედა (ჰჰთ) სისტემის დათრგუნვის ხანგრძლივობისა. პრეპარატის 40მგ/მლ დოზით ი/მ შეყვანის შემდეგ სისხლის შრატში მაქსიმალური კონცენტრაცია(T max) მიიღწეოდა საშუალოდ 7,31 საათის განმავლობაში (თმახ) და შეადგენდა საშუალოდ 1,480,86 მკგ/მლ (ნახევარგამოყოფის პერიოდი= 69,3 სთ). მეთილპრედნიზოლონის აცეტატის 40მგ/მლ დოზით ი/მ შეყვანის შემდეგ ჰჰთ სისტემის დათრგუნვის ხანგრძლივობა შეადგენდა 4-დან 8 დღემდე.
40 მგ-ის (ყოველ სახსარში) სახსარშიდა შეყვანის შემდეგ (საერთო დოზა 80 მგ) სისხლის შრატში მაქსიმალური კონცენტრაცია მიიღწეოდა 4-8 საათის შემდეგ და შეადგენდა დაახლოებით 21,5 მკგ/100მლ. სახსრის ღრუდან სისხლის მიმოქცევის სისტემაში პრეპარატის გასვლა ნარჩუნდებოდა დაახლოებით 7 დღის განმავლობაში, რასაც ადასტურებს ჰჰთ-ს დათრგუნვის ხანგრძლივობა და შრატში მეთილპრედნიზოლონის კონცენტრაციის განსაზღვრის შედეგები.
მეთილპრედნიზოლონის მეტაბოლიზმი ხორციელდება ღვიძლში, და ეს პროცესი ხარისხობრივად ჰგავს ასეთივე პროცესს კორტიზოლისათვის. ძირითადი მეტაბოლიტებია 20--ჰიდროქსიმეთილპრედნიზოლონი და 20--ჰიდროქსი-6--მეთილპრედნიზონი. მეტაბოლიტები გამოიყოფა შარდში გლუკურონიდების, სულფატების და არაკონიუგირებული ნაერთების სახით. კონიუგაციის ეს რეაქციები მიმდინარეობს უპირატესად ღვიძლში და ნაწილობრივ თირკმლებში.
ჩვენებები
გლუკოკორტიკოსტეროიდები გამოიყენება მხოლოდ სიმპტომური მკურნალობისათვის, გარდა ზოგიერთი ენდოკრინული დარღვევისა, რომლის დროსაც იგი გამოიყენება ჩანაცვლებითი თერაპიისათვის.
ა) ინტრამუსკულარული გამოყენება
მეთილპრედნიზოლონის აცეტატი (დეპო-მედროლი) არ გამოიყენება მწვავე, სიცოცხლისათვის საშიში მდგომარეობების სამკურნალოდ. თუ საჭიროა მაქსიმალური ინტენსივობის სწრაფი ჰორმონალური ეფექტი, მაშინ ინიშნება კარგად ხსნადი მეთილპრედნიზოლონის ნატრიუმის სუქცინატი (სოლუ-მედროლი) ინტრავენურად.
თუ არ არის გლუკოკორტიკოიდებით პერორალური თერაპიის შესაძლებლობა, მაშინ ნაჩვენებია პრეპარატის კუნთებში შეყვანა შემდეგი დაავადებების დროს:
როგორც ანთების საწინააღმდეგო საშუალება:
1. რევმატოლოგიური დაავადებები:
დამატებითი საშუალების სახით ხელშემწყობი თერაპიის დროს (ანალგეტიკები, კინეზითერაპია, ფიზიოთერაპია და სხვ.) და ხანმოკლე გამოყენებისათვის (ავადმყოფის მწვავე მდგომარეობიდან გამოყვანისათვის ან პროცესის გამწვავებისას) შემდეგი დაავადებების დროს:
ფსორიაზული ართრიტი
ანკილოზური სპონდილოართრიტი;
შემდეგი დაავადებების დროს შეძლებისდაგვარად საჭიროა პრეპარატის გამოყენება ინ სიტუ;
პოსტტრავმული ოსტეოართროზი
სინოვიტი ოსტეოართროზის დროს
რევმატოიდული ართრიტი იუვენილური რევმატოიდული ართრიტის ჩათვლით (ცალკეულ შემთხვევებში შეიძლება საჭირო გახდეს დამხმარე თერაპია მცირე დოზებით);
მწვავე და ქვემწვავე ბურსიტი;
ეპიკონდილიტი
მწვავე არასპეციფიური ტენდოსინოვიტი
მწვავე პოდაგრული ართრიტი
2. კოლაგენოზები
გამწვავების პერიოდში ან ცალკეულ შემთხვევებში დამხმარე თერაპიისათვის შემდეგი დაავადებების დროს:
სისტემური წითელი მგლურა
სისტემური დერმატომიოზიტი (პოლიმიოზიტი)
მწვავე რევმატიული მიოკარდიტი
3. კანის დაავადებები
პემფიგუსი
მძიმე მულტიფორმული ერითემა (სტივენს-ჯონსონის სინდრომი)
ექსფოლიატიური დერმატიტი
სოკოსმაგვარი დერმატიტი
ბულოზური ჰერპესიფორმული დერმატიტი (პირველი არჩევის პრეპარატები - სულფონი, გკს-ს სისტემური გამოყენება ადიუვანტურია)
მძიმე ფსორიაზი
მძიმე სებორეული დერმატიტი
4. ალერგიული მდგომარეობები
იმ მძიმე და დამაინვალიდებელი ალერგიული მდგომარეობების კონტროლისათვის, რომლებიც არ ექვემდებარებიან ჩვეულებრივი მეთოდებით მკურნალობას :
ქრონიკული ასთმური რესპირატორული დაავადებები
კონტაქტური დერმატიტი
ატოპიური დერმატიტი
შრატისმიერი დაავადება
სეზონური ან სრულწლოვანი ალერგიული რინიტი
წამლისმიერი ალერგია
სამკურნალო საშუალებების შეყვანა-გადასხმისას განვითარებული ჭინჭრის ციებისმაგვარი რეაქცია
ხორხის მწვავე არაინფექციური შეშუპება (პირველი არჩევის პრეპარატი - ადრენალინი)
5. ოფთალმოლოგიური დაავადებები
თვალების დაზიანებით მიმდინარე მძიმე მწვავე და ქრონიკული ალერგიული და ანთებითი პროცესები:
ჰერპეს ზოსტერ-ის თვალის ფორმა
ირიტი და ირიდოციკლიტი
ქორიორეტინიტი
დიფუზური უკანა უვეიტი
მხედველობის ნერვის ნევრიტი
თვალის წინა კამერის ანთება
ალერგიული კონიუნქტივიტი
რქოვანას ალერგიული წყლულები
კერატიტი
6. კუჭ-ნაწლავის დაავადებები
ავადმყოფის კრიტიკული მდგომარეობიდან გამოყვანისათვის შემდეგი დაავადებების დროს:
წყლულოვანი კოლიტი (სისტემური თერაპია)
კრონის დაავადება (სისტემური თერაპია)
7. შეშუპებითი სინდრომი:
დიურეზის ინდუქციისა და ნეფროლიზური სინდრომის დროს პროტეინურიის სამკურნალოდ ურემიის გარეშე, იდიოპათიური ტიპის ან სისტემური წითელი მგლურას მიერ გამოწვეული;
8. სასუნთქი სისტემის ორგანოების დაავადებები
სიმპტომური სარკოიდოზი
ბერილიოზი
ფილტვის კეროვანი ან დისემინირებული ტუბერკულოზი (გამოიყენება შესაბამის ანტიტუბერკულოზურ ქიმიოთერაპიასთან კომბინაციაში)
ლეფლერის სინდრომი, რომელიც არ ემორჩილება სხვა მეთოდებით მკურნალობას ასპირაციული პნევმონიტი
ჰემატოლოგიური და ონკოლოგიური დაავადებების თერაპია
1. ჰემატოლოგიური დაავადებები
შეძენილი (აუტოიმუნური) ჰემოლიზური ანემია
მოზრდილთა მეორადი თრომბოციტოპენია
ერითრობლასტოპენია (დიდი თალასემია)
თანდაყოლილი (ერითროიდული) ჰიპოპლაზური ანემია
2. ონკოლოგიური დაავადებები
პალიატიური თერაპიის სახით შემდეგი დაავადებების დროს:
მოზრდილთა ლეიკოზები და ლიმფომები
ბავშვთა მწვავე ლეიკოზი
ენდოკრინული დაავადებები:
თირკმელზედა ჯირკვლების პირველადი და მეორადი უკმარისობა (პირველი არჩევის პრეპარატები - ჰიდროკორტიზონი ან კორტიზონი; აუცილებლობისას მინერალოკორტიკოიდებთან კომბინაციაში, განსაკუთრებით პედიატრიულ პრაქტიკაში);
თირკმელზედა ჯირკვლების მწვავე უკმარისობა (პირველი არჩევის პრეპარატები - ჰიდროკორტიზონი ან კორტიზონი; აუცილებლობის შემთხვევაში სინთეზური ანალოგების გამოყენება შეიძლება მინერალოკორტიკოიდებთან ერთად; მინერალოკორტიკოიდების დამატებას ბავშვებში განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება).
თირკმელზედა ჯირკვლების თანდაყოლილი ჰიპერპლაზია;
ჰიპერკალციემია ონკოლოგიური დაავადებების ფონზე;
ქვემწვავე თირეოიდიტი.
სხვა ორგანოების და სისტემებისდაავადებები:
ტუბერკულოზური მენინგიტი სუბარაქნოიდალური ბლოკით ან ბლოკის საშიშროებით, შესაბამის ანტიტუბერკულოზურ ქიმიოთერაპიასთან კომბინაციაში
ტრიქინელოზი ნერვული სისტემის ან მიოკარდის დაზიანებით
ნერვული სისტემის დაავადებები: გაფანტული სკლეროზი გამწვავების ფაზაში
ბ) სახსარშიდა, პერიარტიკულარული, ინტრაბურსალური გამოყენება და რბილ ქსოვილებში შეყვანა
დეპო-მედროლი ნაჩვენებია ხანმოკლე გამოყენების დამხმარე სამკურნალო საშუალების სახით (ავადმყოფის მძიმე მდგომარეობიდან გამოსაყვანად ან პროცესის გამწვავებისას) შემდეგი დაავადებების დროს:
სინოვიტი ოსტეოართროზისას
რევმატოდული ართრიტი
მწვავე და ქვემწვავე ბურსიტი
მწვავე პოდაგრული ართრიტი
ეპიკონდილიტი
მწვავე არასპეციფიური ტენდოსინოვიტი
პოსტტრავმული ოსტეოართროზი
გ) პათოლოგიურ კერაში შეყვანა
კელოიდური ნაწიბურები და ანთების კერები შემდეგი დაავადებების დრო:
წითელი ბრტყელი ლიქენი (ვილსონის)
ფსორიაზული ფოლაქები
რგოლისებური გრანულომები
უბრალო ქრონიკული ლიქენი (ნეიროდერმიტი)
დისკოიდური წითელი მგლურა
დიაბეტური ლიპოდისტროფია
ბუდობრივი გამელოტება
დეპო-მედროლი შეიძლება ასევე ეფექტური იყოს მყესების კისტოზური სიმსივნეების ან მყესის აპონევროზის დროს (მყესის ბუდის ცისტა)
დ) ინსტილაცია სწორ ნაწლავში
წყლულოვანი კოლიტი
გამოიყენება მხოლოდ ექიმის დანიშნულებით გართულებების თავიდან ასაცილებლად
მიღების წესები და დოზები
კუნთებში
სახსარში, პერიარტიკულარულად, ინტრაბურსალურად შეყვანა და რბილ ქსოვილებში შეყვანა
პათოლოგიურ კერაში შეყვანა
ინსტილაცია სწორ ნაწლავში
ა) ინტრამუსკულარული შეყვანა სისტემური ეფექტის მიღწევის მიზნით
ი/მ შესაყვანი დოზა დამოკიდებულია იმ დაავადებაზე. ხანგრძლივი ეფექტის მისაღწევად უნდა გამოითვალოს კვირის დოზა, ანუ შიგნით მისაღები დღიური დოზა მრავლდება 7-ზე, და ეს დოზა კეთდება ი/მ ერთჯერადად.
დოზა უნდა შეირჩეს ინდივიდუალურად დაავადების სიმძიმისა და ავადმყოფის რეაქციის გათვალისწინებით თერაპიაზე. ახალშობილებსა და ბავშვებში გამოიყენება უფრო მცირე დოზა, რომელიც უნდა შეირჩეს, პირველ რიგში, დაავადების სიმძიმის გათვალისწინებით, და არა ასაკისა და სხეულის წონის მიხედვით შედგენილი სქემით. მკურნალობის კურსი უნდა იყოს შეძლებისდაგვარად მოკლე და უნდა მიმდინარეობდეს ექიმის მეთვალყურეობის ქვეშ.
ჰორმონული თერაპია არის ჩვეულებრივი თერაპიის დამატება, მაგრამ ვერ ცვლის მას. პრეპარატის დოზა იკლებს თანდათანობით, თუ ის შეყავთ რამდენიმე დღეზე მეტი დროის განმავლობაში. დოზის შერჩევის ძირითადი განმსაზღვრელი ფაქტორებია დაავადების სიმძიმე, პროგნოზი, დაავადების სავარაუდო ხანგრძლივობა, ასევე ავადმყოფის რეაქცია თერაპიაზე. თუ ქრონიკული აავადების დროს წარმოიშვა სპონტანური რემისიის პერიოდი, მკურნალობა უნდა შეწყდეს.
ხანგრძლივი თერაპიისას რუტინული ლაბორატორიული გამოკვლევები, ისეთები, როგორებიცაა შარდის ანალიზი, სისხლში შაქრის დონის განსაზღვრა ჭამიდან 2 საათის შემდეგ, არტერიული წნევის, სხეულის მასის განსაზღვრა, გულმკერდის რენტგენოლოგიური გამოკვლევა – უნდა ჩატარდეს რეგულარულად გარკვეული დროის ინტერვალში ერთხელ. ანამნეზში წყლულოვანი დაავადების ან გამოხატული დისტონიის მქონე ავადმყოფებისათვის სასურველია კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ზემო განყოფილებების რენტგენოლოგიური გამოკვლევა. ადრენოგენიტალური სინდრომით დაავადებული პაციენტებისათვის საკმარისია 40 მგ-ს კუნთებში შეყვანა 2 კვირაში ერთხელ. რევმატოიდული ართრიტის შემთხვევაში 40-120 მგ პრეპარატი შეყავთ კუნთებში კვირაში ერთხელ. კანის დაავადებით ავადმყოფებისათვის ჩვეულებრივი დოზა, რომელიც იძლევა კარგ კლინიკურ ეფექტს, შეადგენს 40-120 მგ ი/მ კვირაში ერთხელ 1-4 კვირის განმავლობაში. სუროში არსებული შხამით გამოწვეული მძიმე მწვავე დერმატიტის დროს გამოვლინებების თავიდან აცილება შესაძლებელია 8-12 საათის განმავლობაში ი/მ 80-120 მგ პრეპარატის ერთჯერადი შეყვანით. ქრონიკული კონტაქტური დერმატიტის დროს შეიძლება ეფექტური იყოს განმეორებითი ინექციები 5-10 დღის ინტერვალით. სებორეული დერმატიტის დროს მდგომარეობის კონტროლისათვის საკმარისია80 მგ-ს შეყვანა კვირაში ერთხელ.
80-120 მგ პრეპარატის ი/მ შეყვანის შემდეგ ბრონქული ასთმით დაავადებულებში სიმპტომების გაქრობა ხდება 6-48 საათში და ეფექტი ნარჩუნდება რამდენიმე დღის ან 2 კვირის განმავლობაშიც კი. ალერგიული რინიტის დროს 80-120 მგ ი/მ ინექციამ შეიძლება გამოიწვიოს მწვავე რინიტის ნიშნების გაქრობა 6 საათში, ამასთან, ეფექტი ნარჩუნდება რამდენიმე დღიდან 3 კვირამდე.
თუ იმ დაავადების მიმდინარეობას, რომლის სამკურნალოდაცაა მიმართული პრეპარატის გამოყენება, სტრესი დაერთო, სუსპენზიის დოზების გაზრდა ხდება საჭირო. სწრაფი მაქსიმალური ეფექტის მისაღწევად ნაჩვენებია მეთილპრედნიზოლონის ნატრიუმის სუქცინატის ინტრავენური შეყვანა, რომელსაც ახასიათებს სწრაფი ხსნადობა.
ბ) პათოლოგიურ კერაში შეყვანა ადგილობრივი ეფექტის მიღწევის მიზნით პრეპარატ დეპო-მედროლით მკურნალობა არ გამორიცხავს ყოველი კონკრეტული დაავადების ჩვეულებრივ თერაპიას. იმის მიუხედავად, რომ მკურნალობის მოცემული მეთოდი ამცირებს დაავადების სიმპტომებს, ეს არ ნიშნავს ჭეშმარიტ განკურნებას, ხოლო ჰორმონი არ ახდენს გავლენას ანთებითი პროცესის გამომწვევ მიზეზზე.
1. რევმატოიდული ართრიტი და ოსტეოართროზი. სახსარში შესაყვანი დოზა დამოკიდებულია სახსრის ზომაზე, ასევე მოცემული ავადმყოფის მდგომარეობის სიმძიმეზე. ქრონიკული დაავადებების დროს ინექციების რაოდენობა ვარირებს ერთიდან ხუთამდე კვირაში და დამოკიდებულია პირველი ინექციის შემდეგ მდგომარეობის გაუმჯობესების ხარისხზე. ზოგადი რეკომენდაციების სახით დოზები მოცემულია ცხრილში:
სახსრის ზომა | სახსრის დასახელება | დოზის დიაპაზონი |
---|---|---|
მსხვილი | მუხლის წვივ-ტერფის მხრის | 20-80მგ |
საშუალო | იდაყვის სახსარი სხივ-მაჯის სახსარი | 10-40მგ |
წვრილი | მაჯა-ფალანგის ფალანგთაშორისი ლავიწ-აკრომიონის სახსარი | 4-10მგ |
პროცედურა: სახსარშიდა ინექციის ჩატარებამდე რეკომენდებულია დაზიანებული სახსრის ანატომიის შეფასება. სრულყოფლი ანტიანთებითი მოქმედებისათვის მნიშვნელოვანია, რომ ინექცია ჩატარდეს სინოვიალურ ღრუში. აუცილებელია სტერილობის დაცვა ისევე, როგორც ნებისმიერი პუნქციის დროს. სტერილური ნემსი 20-24 G (ჩამოცმული მშრალ შპრიცზე) სწრაფად შეჰყავთ სინოვიალურ ღრუში. არჩევითი მეთოდია პროკაინით ინფილტრაციული ანესთეზია. სახსრის ღრუში ნემსის შესვლის კონტროლი ხორციელდება სახსარშიგა სითხის რამდენიმე წვეთის ასპირაციით. ინექციის ადგილის არჩევისას, რომელიც ინდივიდუალურია ყველა სახსრისათვის, გასათვალისწინებელია სინოვიალური ღრუს ზედაპირთან სიახლოვე (რაც შეიძლება ახლოს), ასევემსხვილი სისხლძარღვებისა და ნერვების გავლის გზები (რაც შეიძლება შორს). ნემსი რჩება ადგილზე, შპრიცი ასპირირებული სითხით იხსნება და იცვლება დეპო-მედროლის საჭირო რაოდენობით სავსე სხვა შპრიცით. შემდეგხდება დგუშის გამოწევა და სინოვიალური სითხის ასპირაცია იმისათვის, რომ დადასტურდეს ნემსის ისევ სინოვიალურ ღრუში ყოფნა. ინექციის შემდეგ უნდა გაკეთდეს რამდენიმე მსუბუქი მოძრაობა სახსარში, რაც განაპირობებს სუსპენზიის სინოვიალურ სითხესთან შერევას. ინექციის ადგილი იფარება მცირე სტერილური ნახვევით.
პრეპარატის შეყვანა შეიძლება მუხლის, წვივტერფის, იდაყვის, მხრის, ფალანგთაშუა და მენჯ-ბარძაყის სახსრებში. ზოგჯერ ჩნდება სირთულეები მენჯ-ბარძაყის სახსარში შეყვანისას იმდენად, რამდენადაც არის მსხვილ სისხლძარღვებში მოხვედრის საშიშროება. ინექციები არ კეთდება შემდეგ სახსრებში: ანატომიურად მიუწვდომელი სახსრები, მაგალითად, მალთაშუა შესახსრებები, ასევე გავა-კუდუსუნის შესახსრება, რომელსაც არ გააჩნია სინოვიალური ღრუ. თერაპიის არაეფექტურობის მიზეზი უფრო ხშირად სახსრის ღრუში არაზუსტი შესვლაა. გარემომცველ ქსოვილებში პრეპარატის შეყვანისას ეფექტი ან უმნიშვნელოა, ან საერთოდ არ არის. თუ თერაპიამ არ მოგვცა შედეგი იმ შემთხვევაშიც კი, როცა ეჭვგარეშეა ინექციის სინოვიალურ ღრუში გაკეთება, რაც დადასტურებულია სინოვიალური სითხის ასპირაციით, განმეორებითი ინექციები, როგორც წესი, უშედეგოა.
ადგილობრივი თერაპია არ ახდენს გავლენას პროცესზე, რომელიც საფუძვლად უდევს დაავადების განვითარებას, ამიტომ საჭიროა კომპლექსური თერაპია, რომელიც მოიცავს ფიზიოთერაპიას და ორთოპედიულ კორექციას.
კორტიკოსტეროიდების სახსარშიდა შეყვანის შემდეგ არ შეიძლება იმ სახსრების გადატვირთვა, რომლებშიც აღინიშნება სიმპტომატიური გაუმჯობესება, რათა არ მოხდეს სახსრის იმაზე მეტად დაზიანება, ვიდრე ეს იყო თერაპიის დაწყებამდე.
გლუკოკორტიკოიდების შეყვანა არ შეიძლება არასტაბილურ სახსრებში. რიგ შემთხვევებში განმეორებითმა სახსარშიდა ინექციებმა შეიძლება გამოიწვიოს სახსრის არასტაბილურობა. ზოგ შემთხვევაში რეკომენდებულია რენტგენოლოგიური კონტროლი.
თუ პრეპარატ დეპო-მედროლის შეყვანამდე გამოყენებულ იქნა ადგილობრივი საანესთეზიო საშუალება, საჭიროა მასთან დაკავშირებული სიფრთხილის ყველა ზომის მიღება. 2. ბურსიტი. ინექციის ჩატარების ადგილის ირგვლივ ქსოვილის შესაბამისი ანტისეპტიკით დამუშავების შემდეგ ტარდება ადგილობრივი ინფილტრაციული ანესთეზია პროკაინის ჰიდროქლორიდის 1%-იანი ხსნარით. მშრალ შპრიცზე ეცმევა ნემსი 20-24G, რომელიც შედის სასახსრე ჩანთაში, შემდეგ უნდა მოხდეს სითხის ასპირაცია. ნემსი რჩება ადგილზე, შპრიცი ასპირირებული სითხით იხსნება და მის ადგილას უკეთდება პატარა შპრიცი, რომელშიც პრეპარატის საჭირო რაოდენობაა მოთავსებული. პროცედურის ჩატარების შემდეგ ინექციის ადგილას ედება მცირე ნახვევი.
3. სხვა ლოკალიზაციის ანთებითი პროცესები: მყესის ბუდის ცისტა, ტენდინიტი, ეპიკონდილიტი. ისეთი მდგომარეობების მკურნალობისას, როგორებიცაა ტენდინიტი და ტენდოსინოვიტი, აუცილებელია, რომ პრეპარატი შეყვანილ იქნას მყესის ბუდეში და არა მყესის ქსოვილში. მყესის პალპაცია ადვილია მის გასწვრივ. ისეთი მდგომარეობების მკურნალობა, როგორიცაა ეპიკონდილიტი, აუცილებელია ყველაზე მტკივნეული ადგილის მოძებნა და მასში სუსპენზიის შეყვანა ინფილტრატის შექმნის მეთოდით. მყესის ბუდის ცისტების დროს სუსპენზია შედის უშუალოდ ცისტაში. ბევრ შემთხვევაში შეიძლება მოხდეს ცისტოზური სიმსივნის ზომების მნიშვნელოვანი შემცირება და გაქრობაც კი ერთჯერადი ინექციის შემდეგ. ყველა ინექცია კეთდება სტერილობის ზედმიწევნით დაცვით (კანის დამუშავება შესაბამისი ანტისეპტიკით).
დოზირების შერჩევა ხდება პროცესის ხასიათის გათვალისწინებით და შეადგენს 4-30მგ-ს. რეციდივების ან პროცესის ქრონიკული მიმდინარეობის დროს შეიძლება საჭირო გახდეს განმეორებითი ინექციები.
4. ადგილობრივი ეფექტის მისაღწევი ინექციები კანის დაავადებების დროს. კანის შესაბამისი ანტისეპტიკით დამუშავების შემდეგ, მაგ. 70% სპირტით, 20-60მგ სუსპენზია შეყავთ დაზიანების კერაში. დაზიანების დიდი ზედაპირის სემთხვევაში დოზა 20-40 მგ იყოფა რამდენიმე ნაწილად და შეყავთ დაზიანებული ზედაპირის სხვადასხვა უბანში. საჭიროა სიფრთხილე კანის გათეთრებისა და შემდგომი აქერცვლის თავიდან ასაცილებლად. ჩვეულებრივ, კეთდება 1-4 ინექცია, ინტერვალი ინექციებს შორის დამოკიდებულია პათოლოგიური პროცესის ტიპსა და პირველი ინექციის შემდეგ კლინიკური გაუმჯობესების ხანგრძლივობაზე.
გ) სწორ ნაწლავში შეყვანა
დეპო-მედროლი დოზით 40-120 მგ წვეთოვანი ოყნის საშუალებით 3-7-ჯერ კვირაში არანაკლებ 2 კვირის განმავლობაში ეფექტურია, როგორც დამხმარე საშუალება წყლულოვანი კოლიტით დაავადებული ზოგიერთი პაციენტისათვის. ბევრ შემთხვევაში ეფექტი მიიღწევა 30-300 მლ წყალში გახსნილი 40 მგ პრეპარატის შეყვანის დროს და დამოკიდებულია მსხვილი ნაწლავის ლორწოვანი გარსის დაზიანების ხარისხზე. ამას გარდა ტარდება მოცემული დაავადებისათვის ზოგადად მიღებული თერაპიული ღონისძიებები.
მითითებები გამოყენებისათვის
პარენტერალურად შესაყვანი პრეპარატები გამოყენების წინ მოწმდება ვიზუალურად ფერის შეცვლის ან უცხო ნაწილაკების აღმოჩენის მიზნით. აუცილებელია სტერილობის მკაცრად დაცვა, რომ არ განვითარდეს იატროგენული ინფექცია მოცემული პრეპარატი არ არის რეკომენდებული ი/ვ და ინტრათეკალური შეყვანისათვის. არ შეიძლება ერთი ფლაკონის გამოყენება რამდენიმე დოზის შესაყვანად; აუცილებელი დოზის შეყვანის შემდეგ ფლაკონი მედიკამენტის ნარჩენებით უნდა განადგურდეს.
გვერდითი მოვლენები
ქვემოჩამოთვლილი გვერდითი მოვლენები ტიპიურია ყველა კორტიკოსტეროიდისათვის სისტემური გამოყენებისას. ის ფაქტი, რომ ისინი ჩამოთვლილია მოცემულ სიაში, არ ნიშნავს იმას, რომ ეს ეფექტები დამახასიათებელია მხოლოდ ამ პრეპარატისათვის.
ი/მ გამოყენებისას:
• ელექტროლიტური ბალანსის დარღვევები:
მეთილპრედნიზოლონის აცეტატის მსგავსი სინთეზური წარმოებულების გამოყენებისას მინერალოკორტიკოიდული ეფექტები უფრო იშვიათია, ვიდრე კორტიზონის ან ჰიდროკორტიზონის გამოყენების დროს.
ნატრიუმის შეკავება
გულის შეგუბებითი უკმარისობა შესაბამისი წინასწარგანწყობის მქონე ავადმყოფებში არტერიული ჰიპერტენზია
,სითხის შეკავება
კალიუმის კარგვა
ჰიპოკალიემიური ალკალოზი.
• ჩონჩხ-კუნთოვანი სისტემა:
სტეროიდული მიოპათია
კუნთოვანი სისუსტე
ოსტეოპოროზი
პათოლოგიური მოტეხილობები
მალების კომპრესიული მოტეხილობები
ასეპტიკური ნეკროზი
მყესების, განსაკუთრებით აქილევსის მყესის გაგლეჯა.
• კუჭ-ნაწლავი:
პეპტიური წყლული (შესაძლებელია პერფორაცია და სისხლდენა)
სისხლდენა კუჭიდან
პანკრეატიტი
ეზოფაგიტი
ნაწლავის პერფორაცია.
შეიძლება გამოვლინდეს შრატში ტრანსამინაზისა და ტუტე ფოსფატაზის აქტივობის დროებითი და ზომიერი მატება, მაგრამ ეს არ არის დაკავშირებული რომელიმე კლინიკურ სინდრომთან და შექცევადია პრეპარატის მოხსნის შემთხვევაში.
• კანის საფარი:
ჭრილობების შეხორცების პროცესის გაუარესება
პეტექიები და ეკხიმოზები
კანის გათხელება და სიმყიფე.
• ნევროლოგიური:
ქალასშიდა წნევის მომატება
თავის ტვინის ფსევდოსიმსივნე
ფსიქიური აშლილობები
ეპილეფსიური გულყრები
• ენდოკრინული:
მენსტრუალური ციკლის მოშლილობა
კუშინგის სინდრომის განვითარება
ლატენტურად მიმდინარე შაქრიანი დიაბეტის გამოვლენა
ინსულინისადმი ან პერორალური ანტიდიაბეტური პრეპარატებისადმი მოთხოვნილების ზრდა შაქრიანი დიაბეტით დაავადებულებში
ბავშვებში ზრდის შეჩერება.
• ოფთალმოლოგიური:
უკანა სუბკაფსულარული