მარიხუანა და მოზარდები
თარიღი: 10 მაისი, 2024
დღესაც ბევრი მოსაზრებაა იმის თაობაზე, რომ მარიხუანა ან კანაფი ცუდად არ მოქმედებს ორგანიზმზე, რადგან ის ბალახია და თითქოს და არაფერს არ აშავებს, სამკურნალოც კი არის. თუმცა არ დაგავიწყდეთ აქვე, რომ მრავალი ბალახი არსებობს რომელიც შხამიანია, რომლებისგანაც ოდითგან შხამებიც კი მზადდებოდა.
მარიხუანა და კანაფი ნელი მოქმედების ბომბია, რომებიც თითქოსდა არაფერს აშავებს დღევანდელი ამ წუთიერი მოხმარებით, პირიქით სასიამოვნო ეიფორიაშიც გამყოფებთ, მაგრამ სამომავლოდ ადამიანის და მით უმეტეს მოზარდების ორგანიზმში მნიშვნელოვან ცვლილებებს იწვევენ.
დიდი ხანია უკვე ტარდება კვლევები ევროპასა და ამერიკაში და ეხლა უკვე საქართველოშიც, მარიხუანას მავნე ზეგავლენაზე მოზარდებში.
წარმოგიდგენთ რამოდენიმე კვლევის შედეგს მოკლედ
2014 წლის ჩატარებული ევროპული კვლევის თანახმად(ჰოლანდია), იმ ქვეყნებში სადაც ლეგალიზებულია კანაფი, მოზარდთა 1/3-ზე მეტი და უპირატესად 15 წლიდან აქტიურად მოიხმარენ მარიხუანას. ევროპაში ჩატარებული კვლევებითვე დაზუსტდა რომ ბაზარზე გამოტანილი მარიხუანა ან კანაფი სულაც არ იყიდება, როგორც სუფთა ბალახი და ის შეიცავს უამრავ პესტიციდს, მძიმე მეტალს ეფექტის გასაძლიერებლად. (გამოიკვლიეს პოლიციაში არსებული მასალები). ეს ყველაფერი კი უარეს დარტყმას აყენებს მომხმარებლის და ამ შემთხვევაში მოზარდების ორგანიზმს.
ამერიკაში და კანადაში პოლიციის მიერ ამოღებული მარიხუანიდან, კვლევებით დადგინდა, რომ ეს ვითომ „ბალახი“ შეიცავს 33-ზე მეტ განსხვავებულ ქიმიურ ნივთიერებას და მათში ყველაზე აქტიურ ინგრედიენტს -D9-ტეტრაჰიდროკანაბინოლს, რომელიც უდიდეს გავლენას ახდენს ტვინის უჯრედების ფუნქციონირებაზე.სწორედ ამ ნივთიერების წყალობით მარიხუანა მოქმედებს უბნებზე, რომლებიც პასუხს აგებს მოზარდების და ახალგაზრდების ორგანიზმში მეხსიერებაზე, შეგრძნებებზე, კოორდინაციაზე, განსჯის უნარზე და სხვა.
2015 წელს საქართველოში ჩატარდა კვლევა(ESPAD-ის პროექტის ფარგლებში ჩატარებული ეროვნული მასშტაბის კვლევა) - პირველი სასკოლო გამოკითხვის შედეგები მე-10 კლასელ ბავშვებთან(კვლევა ჩატარდა სხვადასხვა სკოლებში,სულ გამოიკითხა 2477 ბავშვი).
გამოკითხულთა - 11%-ში ,აქედან 19% ბიჭებს,3% გოგოებს სიცოცხლის განმავლობაში(ასაკი-14-15 წელი) ერთხელ მაინც ჰქონდათ გასინჯული მარიხუანა ან კანაფი.გამოკითხულ ბავშვთა 8%-ს მოწეული ჰქონდა ბოლო 12 თვის განმავლობაში და გამოკითხულთა 4%-ს უკანასკნელი 30დღის განმავლობაში . მოსწავლეების 2,35%-ს მარიხუანა ან კანაფი გასინჯული ჰქონდათ 13 წლამდე ასაკში.
ერთ-ერთიი ბოლო ჩატარებული ინსტრუმენტალური (კტ,მრტ) და ფუნციონალური კვლევით მეცნიერ უეინ ჰოლმა შეადარა ავსტრალიელი და ევროპელი მოზარდების და ახალგაზრდების სტატისტიკა და დაამატა საკუთარი კვლევა, რომლის თანახმადაც იმ მოზარდების ტვინი,რომლებიც რეგულარულად მოიხმარენ მარიხუანას სტრუქტურულადაც კი განსხვავებულია იმ მოზარდების ტვინისგან, რომლებიც არ არიან მომხმარებლები.მწეველებთან შემცირებულია ჰიპოკამპუსი,რომელიც მეხსიერებაზე აგებს პასუხს. ქვეითდება ნებისყოფა და მეხსიერება.
მწეველ და არამწეველ მოზარდთა შედარებით ამ კვლევაში დადგინდა,რომ მათი საგანმანათლებლო გზა სხვადასხვაა, მწეველები უმეტეს პროცენტში დაბალი ქულებით გამოირჩევიან სკოლებსა თუ უმაღლეს სასწავლებლებში და ხშირად აღარც ასრულებენ სწავლას, წყვეტენ მას, იმ ბავშვებთან შედარებით რომლებიც არ მოიხმარენ მარიხუანასა თუ ტრაქნვილიზატორებს.
სამწუხაროა რომ მოზარდები და ახალგაზრდები ხშირად მოიხმარენ მარიხუანას ალკოჰოლურ სასმელთან ერთად ან იშვიათად ე.წ. კლუბურ ნარკოტიკებთან ერთად, ეფექტის გასაძლიერებლად ერთი მხრივ და მეორეს მხრივ თვალის ასახვევად მშობლებისთვის. ეს კიდევ ერთ დამატებით დამაზიანებელ ფაქტორად ითვლება.
როგორც პედიატრი გეტყვით, რომ მარიხუანა, კანაფი განსაკუთრებით მავნებელია პუბერტატულ ასაკში, როცა ჯერ კიდევ არ არის ნერვული სისტემა ბოლომდე ჩამოყალიბებული და ლაბილურია.ეს ის ასაკია როცა თავის შეცნობა მიმდინარეობს , ემოციების მართვა საზოგადოებაში ჯერ კიდევ ისწავლება, პიროვნების საბოლოოდ ჩამოყალიბება ხდება, პროფესიის შერჩევა იწყება და ეს ყველაფერი შეიძლება 21-25 წლის ასაკამდეც გაგრძელდეს ინდივიდუალურად. ცნობილია აგრეთვე ,ამ ასაკში ხდება ჰორმონული ცვლილებები და ჭარბი რაოდენობით ჰორმონების გამოყოფა მოქმედებს ნერვულ სისტემაზე,იწვევს აგზნების და შეკავების პროცესებს,რთული პერიოდია კი ,მაგრამ ამასთან სწორედ ეს სირთულეებია,რომელიც საბოლოოდ აყალიბებს თითოეული მოზარდის ნერვულ სისტემას და რომლის წყალობითაც პიროვნებამ ცხოვრების ბოლომდე უნდა მიიტანოს თავი.სწორედ ამ ჯაჭვში მავნე ნივთიერებების ზემოქმედებით არღვევენ მოზარდები და ახალგაზრდები ყველაზე მთავარ გამძღოლს ცხოვრების ასპარეზზე,ჯანმრთელ და მყარ ნერვულ - ფსიქიკურ სისტემას.ის იწვევს, თავის ტვინის ფუნქციონირების და მეტაბოლიზმის მოშლას.აქედან გამომდინარე სამწუხაროდ, 17-18 წლამდე ასაკში ფსიქიკური და ქცევითი აშლილობით რეგისტრირებულთა სტატისტიკა წლიდან წლამდე მატულობს.მომატებულია სუიციდის მცდელობები.
ამის გარდა, პუბერტატულ ასაკში მარიხუანას ხშირმა მოხმარებამ შეიძლება გამოიწვიოს ალერგიულ პროცესები.აგრეთვე წარსულში ატოპიური დერმატიტის მქონე პირებში შესაძლოა ბრონქული ასთმა განავითაროს.ზიანდება სასუნთქი სისტემა - ხშირი ხველით და დიდი რაოდენობით ალერგენების მიღებით სხვადასხვა დონეზე,ზოგჯერ ვითარდება: ლარინგიტები,ტრაქეიტები, ბრონქიტები და პნევმონიებიც,რომლებიც რთულად ემორჩილებიან მკურნალობას. მარიხუანას ხშირად მომხმარებელი მოზარდები და ახალგაზრდები,მით უმეტეს თამბაქოს მოხმარებასთან ერთად - ფილტვის ქრონიკული ობსტრუქციებისა და ფილტვის კიბოს განვითარების რისკის ქვეშ იყენებენ თავს.
როგორც პედიატრი და დედა ვეცდები პირდაპირ მოზარდებს და ახალგაზრდებს მივმართო:
თქვენს ასაკში ტვინში მიდის რესტუქტურიზაციის პროცესები,ისევე როგორც დიდ მშენებლობაზე რამოდენიმე პროექტი რომ შენდებოდეს,იქმნება ახალი ნერვული კავშირები ,ხდება მიელინის გარსის ფორმირება.მიელინიზებული ნერვული უჯრედები უზრუნველყოფენ სიგნალის გადაცემას,დამცველობითი თუ მააქტივირებელი პროცესების მართვას და ამით იზრდება თქვენი კოგნიტურ შესაძლებლობები,საზოგადოებაში სწორი ადაპტაციის უნარი.თქვენ ამ ასაკში სწავლობთ ემოციების მართვას,მოთმინების უნარის გამომუშავებას ოჯახებისთვის,საქმიანობისთვის,კარიერისთვის.
მოზარდები რომლებიც ხშირად მოიხმართ კანაფს,მცენარეული ნაერთი THC-ით,პესტიციდებთან და მძიმე მეტალებთან ერთად ხელს უშლიან თქვენი ნერვული უჯრედების რუხი და თეთრი ნივთიერებების მომწიფებას,მიელინიზაციას,რაც მომქედებს თქვენი ტვინის მომწიფებასა და განვითარებაზე.
მოწევის დროს და შემდეგ, 1-2 საათის მანძილზე თქვენ ძალიან კარგად გრძნობთ თავს,მოდუნებული ხართ,თითქოს გარშემო ყველაფერი კარგადაა,ეს თითქოს ნისლის მდგომარეობაა და მოგწონთ კიდევაც,მაგრამ ამ დროს თქვენს ტვინში იწყება მიჩვევა,დაკანონება ამ მდგომარეობაზე,ემოციების დათრგუნვით ირღვევა თქვენი პიროვნების შეცნობა,რეალობისგან გაქცევით,თქვენ გახდებით ასოციალურები და ნელ-ნელა მხოლოდ იმ ადამიანებთან დაგაინტერესებთ კონტაქტის დამყარება ვინც მსგავსად იქნება დამოკიდებული მარიხუანაზე,კანაფზე,ალკოჰოლზე, ტაბლეტებსა თუ ჰეროინზე.დანარჩენი ადამიანებისა თუ მოვლენების მიმართ ნელ-ნელა ინერტული გახდებით.ის მოზარდები ვინც ხშირად მოიხმართ მარიხუანას და ბევრი წლების მანძილზე, არ ანებებთ თავს, მომავალში უმეტეს პროცენტში ფსიქოლოგების ან ფსიქიატრების პაციენტები ხდებით ან დამოკიდებული უფრო ძლიერ ნარკოტიკებზე.სამწუხაროდ მასზე დამოკიდებულებისას დგება დრო ,როცა თქვენ გაგიჭირდებათ სერიოზული გადაწყვეტილებების მიღება ოჯახური თუ კარიერული თვალსაზრისით.
ამ ყველაფერს ემატება ის თვალის წვეთები,რასაც სისტემატიურად იწვეთებთ თვალში,სიწითლის შესამცირებლად და მშობლებისა თუ გარშემომყოფებისთვის თვალის ასახვევად.ხშირ შემთხვევაში თქვენ ისეთ წვეთებს იყენებთ,რომლებიც არ გამოიყენება 5-7 დღეზე მეტხანს და მათი ჰიპერდოზირება აზიანებს როგორც თვალს,ასევე მოქმედებს ნერვულ სისტემაზე იწვევს აქტივაციას იმ ტვინისას რომელიც თქვენ მოადუნეთ და აქ უკვე იწყება ქაოსი.(ერთი მხრივ მოდუნებულია,მეორე მხრივ ააქტივებთ)მარიხუანასა და კანაფის გარდა ხშირია ტრანქვილიზატორებისა და სედაციური საშუალებების მოხმარება:ბიო,ჰალუცინოგენები,მაგიური სოკოები,ტაბლეტები(ექსტაზი).
მარიხუანას ხშირი მოხმარება მოზრდილ ასკაში ინტელექტის დაქვეითებას იწვევს!
დასკვნისკენ რომ წავიდეთ- კეთილსაიმედო ამ კვლევებში ის არის,რომ მარიხუანის მოწევის სრულად შეწყვეტის შემდგომ მალევე იწყება ტვინის უჯრედების აღდგენის პროცესი(რაც სხვა ნარკოტიკულ საშუალებებს ნაკლებად ახასიათებს) თუ უკვე არ მოხდა მოზარდში ნერვული ან ფსიქიური დარღვევა.რამოდენიმე თვეა საჭირო,რომ მიელინიზაციის გამოსწორების და ნელ-ნელა ჰიპოკამპუსის გაზრდაც დაიწყოს,რითიც მეხსიერებაც ნელ-ნელა უმჯობესდება.თუმცა კიდევ ერთხელ გავმეორდები,ამისთვის საჭიროა მოწევის სრულებით შეწყვეტა ან მოწევებს შორის დიდ პაუზების გაკეთება.
სახელმწიფო,ჯანდაცვის სამინისტრო, განათლების სამინისტრო და მშობლები ერთად უნდა დავდგეთ ამ პრობლემის აღმოსაფხვრელად!!!
იყავით ყურადღებით მოზარდებო!!!
გაუფრთხილდით თქვენს ჯანმრთელობას!!!
აირჩიეთ ჯანსაღი ცხოვრების წესი, სწორი კვება, კარგი ძილის რეჟიმი!!!
ეს თქვენი და თქვენი მომავალი ოჯახების სიჯანსაღის პრედიქტორია!!!
გისურვებთ ჯანმრთელობას პედიატრი თეა შავთვალაძე.