ნოროვირუსული ინფექცია
თარიღი: 19 აგვისტო, 2015
ნოროვირუსი გამოირჩევა მაღალი კონტაგიოზურობით. ნოროვირუსით შესაძლოა დაინფიცირდეს და ავად გახდეს ნებისმიერი ადამიანი. დაინფიცირება შესაძლებელია ცხოვრების განმავლობაში რამოდენიმეჯერ. ამის ერთ-ერთი მიზეზი არის სხვადასხვა ტიპის ნოროვირუსის არსებობა. ერთი ტიპის ნოროვირუსით დაინფიცირება არ დაგიცავთ სხვა ტიპის ნოროვირუსით დაინფიცირებისგან.
ნოროვირუსს ადამიანი განავალთან ერთად გამოყოფს დაავადების კლინიკური სურათის გამოვლინებამდე და გამოჯანმრთელებიდან კიდევ 2 და მეტი კვირის განმავლობაში.
ნოროვირუსით დაავადებული ყველაზე კონტაგიოზურია მაშინ, როდესაც:
- დაავადებულს აქვს მკვეთრად გამოხატული სიმპტომები, და
- გამოჯანმრთელებიდან პირველი რამოდენიმე დღის განმავლობაში.
ადამიანი შესაძლოა დაინფიცირდეს ნოროვირუსით დაავადებული ადამიანის განავლის ან ნაღებინები მასის შემთხვევით პირში მოხვედრისას. ეს ძირითადად ხდება:
- ნოროვირუსით დაბინძურებული საკვების ან წყლის მიღებით,
- ნოროვირუსით დაბინძურებული ზედაპირების და/ან საგნების შეხებით და თითების პირში ჩადებით, ან
- ნოროვირუსით ინფიცირებულ ადამიანთან კონტაქტით (მაგ: მოვლა, საკვების ან ჭურჭლის გაზიარება).
ნოროვირუსი სწრაფად ვრცელდება ორგანიზებულ დაწესებულებებში, როგორიც არის საბავშვო ბაღი, მოხუცებულთა თავშესაფარი, სკოლა და ა.შ.
და ბოლოს, რეკრეაციულმა და სასმელმა წყალმა შესაძლოა შეასრულოს ნოროვირუსის გადამტანის როლი და გამოიწვიოს დიდი ეპიდაფეთქებები. ეს ეპიდაფეთქებები ხშირად უკავშირდება სუფთა წყალს, რომლის დაბინძურებაც მოხდა სეპტიური რეზერვუარიდან ან კანალიზაციიდან გაჟონვის ან მუნიციპალური სისტემების დაქლორვის პრობლემებისას.
ნოროვირუსული ინფექციის პრევენცია
ნოროვირუსული ინფექციის საწინააღმდეგო ვაქცინა არ არსებობს. პრევენციის მიზნით მისდიეთ შემდეგ წესებს:
ხელის ჰიგიენის სწორი პრაქტიკა
ყურადღებით დაიბანეთ ხელები საპნითა და წყლით -
- განსაკუთრებით ტუალეტის გამოყენებისა და პამპერსის გამოცვლის შემდეგ,
- საკვების მიღებამდე, მომზადებამდე ან დამუშავებამდე,
ნოროვირუსი შესაძლებელია აღმოჩენილ იქნას სიმპტომების გამოვლინებამდე განავალში; სიმპტომების გამოვლენისას - პირნაღებ მასასა და განავალში; დაავადებულის გამოჯანმრთელების შემდგომ, ვირუსი შესაძლებელია განავალში დარჩეს ორი კვირა ან უფრო ხანგრძლივად, ამიტომ მნიშვნელოვანია ამ პერიოდის განმავლობაში ხელების ხშირი დაბანა.
ხელის დაბანასთან ერთად, შესაძლებელია სპირტის შემცველი ხელის სანიტაიზერების გამოყენება. თუმცა, ხელის საპნითა და წყლით დაბანა არ უნდა იქნას ჩანაცვლებული სანიტაიზერებით.
საფუძვლიანად გარეცხეთ ხილი და ბოსტნეული, ხოლო ზღვის პროდუქტი საგულდაგულოდ მოამზადეთ
მომზადებამდე და მირთმევამდე, ფრთხილად გარეცხეთ ხილი და ბოსტნეული. ხამანწკები და სხვა მოლუსკები მირთმევამდე საფუძვლიანად უნდა იქნას მომზადებული.
გაითვალისწინეთ, რომ ნოროვირუსები შედარებით რეზისტენტული არიან. მათ შეუძლიათ გაუძლონ 60oC ტემპერატურასა და სწრაფი შებოლვის პროცესებს, რომელიც ხშირად გამოიყენება მოსულკების მომზადებისათვის.
საკვები, რომელიც შესაძლებელია დაბინძურებული იყოს ნოროვირუსებით, უნდა იქნას გადაგდებული.
ავადმყოფი ახალშობილები და ბავშვები მოარიდეთ ადგილებს სადაც ინახება და მზადდება საკვები.
ავადმყოფმა არ უნდა მოამზადოს საკვები ან იზრუნოს სხვა ავადმყოფზე
ავადმყოფმა სხვებისათვის არ უნდა მოამზადოს საკვები ან იზრუნოს ავადმყოფზე თუკი სიმპტომების ალაგებიდან 3 დღე მაინც არ არის გასული. იგივე ეხება ავადმყოფ მომუშავეებს სკოლებსა, სოციალური მომსახურების და სამედიცინო დახმარების დაწესებულებებში, სადაც შესაძლებელია მათ გაავრცელონ ნოროვირუსი სხვა პირებზეც.
დაბინძურებული ზედაპირები უნდა დასუფთავდეს და მოხდეს მისი დეზინფექცია
ღებინების ან დიარეის შემდეგ, აუცილებელია დაბინძურებული ზედაპირების მყისიერი დასუფთავება და დეზინფექცია. შესაძლებელია ქლორიანი მათეთრებლის ხსნარის (5-25 სუფრის კოვზი მათეთრებელი [5.25%] განზავებული 3.7 ლიტრ წყალში) ან ნოროვირუსის წინააღმდეგ ეფექტური რაიმე რეგისტრირებული დეზინფექტანტის გამოყენება.
აუცილებელია თეთრეულის საფუძლიანი რეცხვა
თეთრეულსა ან ტანისამოსზე მოხვედრილი პირნაღები მასა ან განავალი მყისვე უნდა იქნას მოცილებული, ხოლო ქსოვილები უნდა გაირეცხოს.
აუცილებელია:
- დაბინძურებულ ნივთებთან სიფრთხილის გამოჩენა,
- დაბინძურებულ ნივთებთან მოპყრობისას რეზინის ან ერთჯერადი ხელთათმანების გამოყენება; შემდგომი ხელის დაბანა, და
- ნივთების სარეცხი მანქანის ყველაზე ხანგრძლივი და შემდგომი გამოშრობის რეჟიმით, და სარეცხი საშუალებით რეცხვა.
სიმპტომები
ნოროვირუსულ ინფექციას შეუძლია კუჭის ან/და ნაწლავთა ანთებითი პროცესების გამოწვევა, რასაც მწვავე გასტროენტერიტი ეწოდება.
ყველაზე ხშირად ვითარდება -
- დიარეა
- პირღებინება
- გულისრევა
- მუცლის ტკივილი
შედარებით იშვიათად -
- ცხელება
- თავის ტკივილი
- სხეულის ტკივილი
ნოროვირუსული ინფექციისას, პაციენტი შეიძლება თავს უკიდურესად შეუძლოდ გრძნობდეს და დღეში რამდენჯერმე ჰქონდეს პირღებინების და დიარეის ეპიზოდები. აღნიშნულმა შეიძლება დეჰიდრატაცია (გაუწყლოვნება) გამოიწვიოს, განსაკუთრებით ბავშვებში, მოხუცებში და თანმხლები დაავადების მქონე პირებში. დაავადების სიმპტომები, როგორც წესი, ნოროვირუსთან ექსპოზიციიდან 12-48 საათში ვითარდება. პაციენტთა უმრავლესობაში დაავადება 1-დან 3-დღემდე გრძელდება.
დეჰიდრატაციის ნიშნებია -
- შარდვის შემცირება
- პირისა და ხახის სიმშრალე
- თავბრუსხვევა ფეხზე ადგომისას
დეჰიდრატაციის მქონე ბავშვები შეიძლება ტიროდნენ უცრემლოდ და ჭირვეულობდნენ.
მკურნალობა
ნოროვირუსული დაავადების სამკურნალო სპეციფიკური პრეპარატი არ არსებობს. მისი მკურნალობა შეუძლებელია ანტიბიოტიკების გამოყენებით, რადგან იგი ვირუსული (და არა ბაქტერიული) ინფექციაა.
თუ თქვენ გაქვთ ნოროვირუსული დაავადება, აუცილებლად უნდა მიიღოთ სითხეები დიდი რაოდენობით, რათა აღიდგინოთ პირღებინებისა და დიარეის დროს დაკარგული სითხე. ეს თავიდან აგაცილებთ დეჰიდრატაციას.
მსუბუქი დეჰიდრატაციის დროს, შესაძლებელია ისეთი სასმელების გამოყენება, რომელიც არ შეიცავს კოფეინს და ალკოჰოლს. თუმცა, აღნიშნულმა სასმელებმა შეიძლება ვერ ჩაანაცვლონ აუცილებელი საკვები და მინერალები. მსუბუქი დეჰიდრატაციის დროს, ძალზედ ეფექტურია ორალური რეჰიდრატაციის საშუალებები, რომელთა შეძენაც შესაძლებელია სააფთიაქო ქსელში.
დეჰიდრატაციას შეუძლია სერიოზული საფრთხეების გამოწვევა. მწვავე დეჰიდრატაციისას შესაძლებელია პაციენტს დასჭირდეს ჰოსპიტალიზაცია, რათა ჩატარდეს სითხეების ინტრავენური ტრანსფუზია. დეჰიდრატაციის შემთხვევაში, გთხოვთ დაუკავშირდეთ ექიმს.