დიდთავა და პატარათავა ბავშვები
თარიღი: 10 თებერვალი, 2023
ბავშვები თავიანთი ტემპერამენტით და სხეულის აგებულებით შეიძლება დავყოთ სხვადასვა კონსტიტუციურ ტიპებად. ერთ-ერთი ასეთი მნიშვნელოვანი დაყოფაა: დიდთავა და პატარათავაბავშვები.
ორსულობა ისეთი მდგომარეობაა, რომლის დროსაც დაავადებები, ანდა მათდამი მიდრეკილება შეიძლება შეწყდეს ან დაიწყოს. ბავშვისთვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს იმას, თუ რა მშვინვიერი ზემოქმედების ქვეშ იმყოფებოდა დედა ორსულობის პირველ თვეებში.
დედებს, რომლებსაც ორსულობის პირველ თვეებში საშინელი მოწყენილობა და სევდა ეუფლებოდათ, რომელთა ქმრები მხოლოდ საკუთარ გართობაზე ფიქრობდნენ, უჩნდებათ ბავშვები დიდი თავით (ჰიდროცეფალიით), ანუ ბავშვები, რომლებსაც წყლიანი თავი აქვთ; და პირიქით, დედებს, რომლებიც ორსულობის პერიოდში ფუქსავატურ ცხოვრებას ეწეოდნენ, დროს ლაზღანდარობასა და მხიარულობაში ატარებდნენ, უჩნდებათ ბავშვები პატარა თავით.
დიდთავიანი ბავშვების დედები, ორსულობის პერიოდში საოცრად მიჯაჭვულად გრძნობენ თავს ბავშვთან. მათ გულიც კი წყდებათ, რომ მშობიარობის დრო დგება და ბავშვთან განშორება მოუხდებათ; ხოლო მიკროცეფალიის მქონე, ანუ პატარათავიანი ბავშვების დედები, პირიქით, სხვადასხვა მიზეზის გამო დისტანციას ქმნიან ნაყოფთან და რაც შეიძლება მალე სურთ მასთან განშორება.
დიდთავობა არ არის მხოლოდ თავის გარეგანი მოცულობის სიჭარბე. ის, გარე სამყაროს ფხიზელი აღქმის საპირისპიროდ, აზროვნების ფუნქციური გადაწონვაა, როდესაც ნერვულ-მგრძნობელობითი სისტემა ორგანიზმის სხვა ნაწილებში სუსტად არის ინტეგრირებული.
დიდთავა ბავშვი ოდნავ წინ გადაწეული დადის, მოძრაობს ფიქრებში და ოცნებებში გართული. თითქოს გარემოს სწრაფად ვერ აღიქვამს. ხშირად მასწავლებლები უჩივიან, რომ მათ გაკვეთილის მასალაზე კონცენტრაცია უჭირთ, მაგრამ კონცენტრაციის საოცარ უნარს ამჟღავნებენ იმ საკითხთან დაკავშირებით, რომელიც მათ აინტერესებთ და რაზეც ოცნებობენ. თუ მასწავლებელი ამბობს, რომ ბავშვს მათემატიკა უჭირს, სამაგიეროდ, შესანიშნავად წერს თხზულებებს, ეს ნიშნავს, რომ ბავშვი დიდთავაა. ასეთ ბავშვებს ლოგიკური აზროვნება შეუძლიათ, მეხსიერება კარგად აქვთ განვითარებული. მათ დიდი, ღრმა და შორს მცქერი თვალები აქვთ, ხოლო ხელის თითები გრძელი, ნატიფი და ფაქიზი. მათთან შეიმჩნევა ასევე მსუბუქი ბრტყელტერფიანობა. ისინი შესაძლოა ძალიან გამხდრები იყვნენ, მაგრამ კანი და კანქვეშა ქსოვილი ,,ფუმფულა“ ჰქონდეთ. ასეთი ბავშვები პატარა პრინცებს ჰგვანან. ეზოში თამაშს ურჩევნიათ სახლში, საკუთარი სათამაშოებით თამაში. ისინი ხშირად მართავენ თოჯინების თეატრს; იგონებენ თავის ტოლ ბავშვს, რომელსაც უცნაურ სახელს არქმევენ და თუ რაიმეს აფუჭებენ, ამ გამოგონილ ბავშვს აბრალებენ. მათთვის გაუგებარია ბრძანებები და მხოლოდ მეგობრული ურთიერთობებით, სიყვარულითა და თანაგრძნობით შეიძლება მიზნის მიღწევა, წინააღმდეგ შემთხვევაში მათი ქოლერიული აფეთქების მომსწრენი გავხდებით.
ასეთი ბავშვები ხშირად ავადდებიან ბრონქიტით, აღენიშნებათ ლიმფური კვანძების გადიდება. მათ "ლიმფატურ ბავშვებს" უწოდებენ. ისინი მოცულნი არიან სურათხატებითა და ოცნებებით. დიდთავა ბავშვებთან ნივთიერებათა ცვლის დინამიკა არ არის საკმარისად გამართული.
რაც შეეხება პატარათავა ბავშვებს, ისინი მკვირცხლები არიან და განუწყვეტლივ ცქმუტავენ. მათ თვალებში ცეცხლოვანი ელემენტი სჭარბობს. უჭირთ კონცენტრაცია, მეხსიერება ნაკლებად აქვთ განვითარებული. ტემპერამენტით ისინი ქოლერიულ-მელანქოლიურნი არიან. მათი სხეული საოცრად მოქნილი და ელასტიურია. ისინი მიდრეკილნი არიან ნერვული აშლილობისკენ. პატარათავა ბავშვებისთვის დამახასიათებელია საკვებისადმი ძლიერი ლტოლვა, შესაბამისად მოუნელებელი და უხვი განავალი. მათ სინთეზური წარმოდგენის სუსტი უნარი აქვთ და არ შეუძლიათ საგნებისა და მოვლენების სურათხატების შექმნა.
არსებობს იმის საშიშროება, რომ ჰიდროცეფალიისაკენ ბავშვის მიდრეკილება მეტისმეტად ადრე ჩავახშოთ აღზრდით, დიეტითა და მედიკამენტოზური მკურნალობით. მაშინ აქ მთელი სიმძაფრით გამოვლინდება ის, რომ არ ვითვალისწინებთ ადამიანის განვითარების მთლიან სურათს. ადრე მოცილებული ჰიდროცეფალიის პროცესი გადაინაცვლებს ქვევით – მოგვიანებით ბავშვებს აღენიშნებათ მიდრეკილება გულისა და ფილტვების დაავადებებისაკენ. თუ ამ დაავადებებსაც უხეში ჩარევით, ნაადრევად მოვაშორებთ, პროცესი კიდევ უფრო ქვევით ჩამოვა, კერძოდ, აღინიშნება მოდრეკილება ვენერიული დაავადებებისაკენ. ბუნებრივია თქვენ შეიძლება გაგიჩნდეთ კითხვა – თუ კი არ უნდა ჩავერიოთ ავადმყოფურ პროცესებში ან მისადმი მიდრეკილებაში, მაშინ რა მოვალეობა აკისრია ექიმს? გიპასუხებთ, რომ ექიმი უნდა იდგეს პაციენტის გვერდით და ავადმყოფობას უნდა მისცეს საშუალება სწორი გზით განვითარდეს. მან არ უნდა დაუშვას, რომ დაავადების გამოვლინებებმა და გართულებებმა უხეში ფორმით იჩინოს თავი. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, უნდა მოხდეს დაავადების განკურნება და არა ლიკვიდაცია. დიდთავა ბავშვებთან უნდა მივაღწიოთ ცივის შეგრძნებას თავის არეში. ამისათვის საკმარისია თავისა და თუ შესაძლებელია, კისრის და გულმკერდის ზედა ნაწილის ცივი წყლით დაბანა. ამით ვაფხიზლებთ ბავშვის შეგრძნებებს, რათა მან განასხვავოს ცივი და ცხელი. საერთოდ, ბავშვს ურჩევნია მხოლოდ იოცნებოს და რეალური მოვლენები საკუთარი არსების გარეთ გაატაროს. დილაობით ცივი წყლით დაბანა მის გრძნობით სფეროს ეხმარება ცხად სამყაროში შესვლაში. ამით ცოტა ,,ზამთარს” ვუქმნით ბავშვს, რითაც მისი აღქმის გამოღვიძება და შესაბამისად, სიცხადის წარმოქმნა იქმნება შესაძლებელი.
გაღვიძების ამ პროცესს შეიძლება ხელი შევუწყოთ ნივთიერებათა ცვლის მეშვეობითაც, როდესაც არსებით და განზავებულ სუბსტანციას მივცემთ. რაც უფრო ჯანმრთელია ჩვენში ნივთიერებათა ცვლის პროცესი, მით უფრო უკეთ ვუკავშირდებით სამყაროს ნერვული სისიტემის მეშვეობით.
აქ მოქმედებს პოლარობის კანონი. როცა ჩვენ ცივი წყლით ვიბანთ და ცნობიერებას უფრო ფხიზელს ვხდით, ამით ნივთიერებათა ცვლაში საკვები ნივთიერებების დაშლასა და გადამუშავებას ვუწყობთ ხელს და პირიქით, თუკი ორგანიზმს სტიმულს ვაძლევთ, რომ ნივთიერებათა ცვლის პროცესში სუბსტანციები დაშალოს და მიიღოს ნივთიერებები სინთეზური მუშაობისათვის, მაშინ შესაბამისად იმის უნარიც ძლიერდება, რომ სინთეზურად აზროვნება შევძლოთ. დიდთავა ბავშვისთვის ასეთ არსებით სუბსტანციას წარმოადგენს მარილი, კრისტალური სუბსტანცია, რომელიც ორი პოლარობიდან – მჟავიდან და ტუტიდანაა შექმნილი. ორგანიზმი როდესაც ვერ სწავლობს მარილის მიღებასა და გადამუშავებას, მაშინ ნერვული სისტემის ფუნქცია ნივთიერებათა ცვლის მოქმედებასთან არასწორ მიმართებაშია. საკმარისი მარილითა და ტყვიის ნაერთების მედიკამენტების მიღებით ხელს ვუწყობთ მყარი სუბსტანციების დაშლას. ამგვარად, ნივთიერებათა ცვლის მეშვეობით ხდება ცნობიერებაში განსხვავების გრძნობის გამომუშავება - ცნობიერი გამიჯვნა და გამოცალკევება.
დიდთავა ბავშვებს სუსტი კიდურები აქვთ. მათი განვითარებისთვის მშობლებს შეიძლება მარტივი სავარჯიშო შევთავაზოთ: ნაჭრის ქვეშ მოვათავსოთ სხვადასხვა საგნები, ბავშვს შევაყოფინოთ ხელი, რათა მან სცადოს გამოიცნოს, თუ რა საგნები დევს ნაჭრის ქვეშ. ფეხებისთვის ძალიან კარგია, თუ ცერა თითსა და მეორე თითს შორის დავაჭერინებთ ფანქარს და ასე დავაწერინებთ ქაღალდზე რაიმეს.
პატარათავა ბავშვისთვის კარგი დახმარებაა სითბო - მუცლის თბილი საფენები სადილის შემდეგ ანდა საღამოს, ძილის წინ სითბოს გამოყენება არის ,,ზაფხულური” თერაპია გარედან. ის ხელს უწყობს ნივთიერებების გარდაქმნას ადამიანურ სუბსტანციად. შეიძლება, ასევე არსებითი ნივთიერებებით დახმარება, მაგალითად, შაქრით. კარგია თუ პატარათავებს მივცემთ ადვილად მოსანელებელ, მდიდარ და დიფერენცირებულ საკვებს, ტკბილი დესერტით, მაგრამ ზომიერად. ამ საკითხს დიდი სიფრთხილით უნდა მოვეკიდოთ და შაქარი სწორად უნდა შევიტანოთ ორგანიზმში. არასოდეს არ უნდა მივცეთ ბავშვს ტკბილეული კვებათა შორის შუალედებში სასუსნავის სახით. მედიკამენტოზური დახმარების თვალსაზრისით, კარგი იქნება ვერცხლის პრეპარატების დანიშვნა, რადგან ვერცხლი ნივთიერებათა ცვლის აღმშენებლობაზე კარგად მოქმედებს. თუ ვერცხლი ვეგეტაბილური იქნება, ე.ი. მცენარესთან დაკავშირებული, კერძოდ Bryophyllum -თან, მაშინ ბავშვს დავეხმარებით, როგორც ვერცხლის შეთვისებაში, ასევე მისი სასიცოცხლო ძალების გაძლიერებაში.
ამგვარ თერაპიას მხოლოდ მაშინ აქვს შედეგი, როცა ის მინიმუმ ერთი წელი ტარდება. ხანდახან ბავშვები მას ისე ეჩვევიან, რომ მეორე და მესამე წელსაც დიდი ხალისით აგრძელებენ, ხანდახან კი პირიქით, უჭირთ გაგრძელება და აქ გადამწყვეტი მნიშვნელობა ენიჭებათ პედაგოგებსა და სკოლის ექიმს, ცხადია მშობლებთან ერთად.
სტატიის ავტორი
პედიატრი ლია ბუღაძე
პედიატრთან ვიზიტის დასაგეგმად დაგვიკავშირდით
0322 011 330
კეკელიძის 54ა